Het is één van de inheemse citrusvruchten in Australië, die vroeger als een apart geslacht beschouwd werden, de Microcitrus. De vrucht van de (Micro)citrus australasica wordt vingerlimoen (finger lime) of kaviaar limoen genoemd, naar de ronde sapblaasjes, is tegenwoordig ingedeeld bij de Citrus.

De citrussoorten die vroeger tot de Microcitrus en de Eremocitrus werden gerekend, zijn miljoenen jaren oud en relatief puur door het geografisch isolement. Beide citrusgeslachten komen alleen 'down under' voor, zoals de Microcitrus walbargiana uit Nieuw Guinea. Een zestal mini-citrussen komt alleen voor in Australië.

De vingerlimoenplant is 2-7 meter hoog en heeft vrij kleine blaadjes met een getande tip. De bloemen zijn wit. De vrucht zelf is cilindrisch, en slechts 4-8 cm lang, soms licht gebogen. Onder de schil zitten kleine, blaasjes vol sap. Pas wanneer je erin bijt, barsten de cellen open en word je verrast door de unieke smaak die tussen limoen en pompelmoes zit.

Anders als andere citrusvruchten kent de vingerlimoen geen segmentatie en geen pitten. De bolvormige sapblaasjes worden betiteld als limoenkaviaar, en worden gebruikt in garneringen. De vrucht is zeer geschikt voor marmelade en pickles en wordt ook gedroogd tot smaakmaker.

De vingerlimoen is er in veel variëteiten en kleuren. De meeste hebben 'medium sized' vruchtblaasjes:

De donkerbruine Alstonville heeft vruchten met een lengte van 6-9 cm en weegt 20-30 gram. De Alstonville - één de eerste commerciële variëteiten - heeft geelgroene sapblaasje met een doorsnede van 3mm en wordt van december tot maart geoogst.

De groen-bruine vrucht van Judy's everbearing is 6-8 cm en weegt 20-35 gram. Heeft geel-rode (oranje) sapblaasjes met een doorsnede van 3-6 mm, met een duidelijke citroensmaak. Oogst gedurende de zomer en herfst (Australië).

De donkerbruine Jali red is eveneens 6-8 cm. Heeft vuurrode sapblaasjes met een doorsnede van 3-6 mm, met een milde, neutrale smaak. Heeft nauwelijks zaadjes. Oogst van maart tot mei (Australië).

De kastanjebruine Royal pearl is 10-15 cm. Heeft paarse of gele blaasjes van 4-8 mm, met een duidelijke citroensmaak. Oogst van april tot juli (Australië).

Het is een kleine greep uit de alsmaar groeiende hoorn des overvloeds. Voor een uitgereid overzicht is de site van OZ Finger lime een aanrader (zie bronvermelding).

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

De vingerlimoen is een vrucht in opkomst. De prijs is vrij hoog. De prijs liegt er niet om, een zakje met 40 gram vingerlimoen kost in Australië zo'n 90 euro per kilogram. In Nederland en België is de vrucht inmiddels eveneens verkrijgbaar voor dergelijke prijzen. Verkrijgbaar in de herfst.

Culinair gebruik en bereiding

Snijd de vrucht in de lengte doormidden en knijp de blaasjes er voorzichtig uit, of gebruik hiervoor een lepel.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Waar ander citrusfruit perse niet in de koelkast wordt bewaard om smaakverlies te voorkomen, kan de vingerlimoen het beste wel in de koelkast bewaard worden. Enkele dagen, niet meer, en na rijping.

De vingerlimoen komt van origine vooral voor in Zuidoost-Queensland en Noord-Nieuw-Zuid-Wales. Deze de kolonisatie door Europeanen in de vroege negentiende eeuw, werd grond naar Europees model geschikt gemaakt voor landbouw en zijn veel doornige struiken geruimd, ook veel primitieve citrussoorten. In de afgelopen tien jaar is de vrucht populair geworden als 'bushfood'. Recent is de wilde soort opgenomen in de Ark of Taste.

Inmiddels neemt de commerciële teelt een vlucht, met een vijftiental gespecialiseerde kwekerijen in Byron Bay en het Bangalow gebied in het noorden van New South Wales, zogenaamde 'bushtuckers'. Maar ook in Marokko wordt de vingerlimoen verbouwd, nabij Essaouira.

Taalkundige aspecten, etymologie

Men vermoedt dat de Engelse woorden lime en lemon, net als Franse limon en het Italiaanse limone afkomstig zijn van het Arabische laymun en het Perzische lĩmũ, een generieke term voor citrusfruit, verwant aan het Sanskriet (nimbu, "lime"). Het woord limoen, dat hier van oudsher zowel gebruikt werd voor citroenen als andere citrusvruchten verdwijnt in de negentiende eeuw uit de Nederlandse taal, en komt weer terug in de tweede helft van de twintigste eeuw, en wordt generiek gebruikt voor limoenen en voor verwante vruchten. Net als in Frans overigens.

Taalkundige aspecten, etymologie

Nomenclatuur

Populaire benaming

De vrucht is het bekendst onder de namen vingerlimoen en limoenkaviaar.

Benamingen in diverse talen

E&eacite;n van de bedreigingen zou de bladvlo kunnnen zijn, zowel de inheemse soort als de Aziatische, de Diaphorina citri. De laatste , de citrusbladvlo, is verantwoordlijk voor HLB (huánglóngbìng, Chginees voor de 'groenziekte'. Deskundigen vrezen dat bladvlooien zich vooral in zuidelijke regio's zullen verspreiden als gevolg van de klimaatverandering. Maar de vraag is of alle inheemse citrussoorten hier wel zo gevoelig voor zijn.

Tegelijkertijd namelijk wordt de vingerlimoen ingezet bij de bestrijding van de Aziatische bladvlo ook bekend onder de naam citrus psyllid op Amerikaanse citrusplantages. Het geheim is een vingerlimoen-eiwit, dat volstrekt veilig voor consumptie is, en een duurzame vervanger chemische bestrijdingsmiddelen die tot nu toe worden ingezet, en bestand tegen hogere omgevingstemperaturen (tot 55°) .