Al sedert de Romeinse tijd kende Valnerina een bloeiende, (zeer) extensieve, semi-wilde varkensfokkerij. Ze vertegenwoordigde een groot economisch belang. In de Middeleeuwen werden Umbrische bossen waarin de varkens gehouden werden zelfs gemeten in 'varkens', op basis van de norm voor het aantal dieren dat per oppervlak kon worden gehouden.

De situatie veranderde in de late Middeleeuwen toen de bevolking in de steden sterk groeiden, en de bossen op grote schaal gekapt werden, ook voor hout dat nodig was voor de bouw van gebouwen en boten, voor energie en verwarming. Maar ook om bos te transformeren tot akker- en weidegrond , onder meer voor het toch weer houden van schapen, die naast vlees ook wol leveren voor kleding en melk voor kaas. Een kentering, want de `Romeinen waren geleidelijk aan omgegaan van het houden van schapen naar het houden van varkens, mede uit een oogpunt van voedselzekerheid. . ³⁾

Emilio Sereni beschrijft in “Storia del paesaggio agrario italiano” over de achteruitgang van het klassieke heuvel- en berglandschap in de Renaissance en Leonardo da Vinci waarschuwde dat “li monti sono disfacti dalle piogge e dalli fiumi” (de bergen worden vernietigd door regen en rivieren). Wetenschappers als Pietro de Crescenzi en Leandro Alberti hekelden de ongebreidelde kap van bos eveneens. Maar het gebeurde.

De situatie in Valneroina

Tot de jaren 1930 werden in Valneroina, net als elders in Italië alleen nog op zeer kleine schaal varkens in de bossen gehouden, waaronder het Apennijns varken, typisch voor de Valnerina. Dit varken onderscheidde zich door een bleke band over de overigens donkere, borstelige vacht. Het dier is uitgestorven doordat boeren kozen voor een andere vorm van varkenshouderij, met het houden van moderne hybriden.

Het 'Apennijns varken' is inmiddels weer present, in de vorm van de Nero Cinghiato. Het Parco Tecnologico Agro-Alimentare Umbro, in samenwerking met DSAAA dell’Università degli Studi di Perugia hebben een fokprogramma opgezet in Umbrië, met de bedoeling om de varkens weer uit te zetten in hun oorspronkelijke territorium.

De regio Umbrië heeft actief aan dit programma deelgenomen met de organisatie van evenementen en conferenties om mensen te enthousiasmeren het oude - maar nieuwe - ras te verspreiden en oude lokale tradities in ere te herstellen. Zoals door de traditionele varkenshouderij terug te brengen in die beboste gebieden waar moeilijk een andere bestemming voor te vinden is. ³¹⁾

 

#het italiaanse varken