top
Hawaij حوايج
Specerijenmengsel
Hawaij
 
HAWAIJ

Hawaij

Hawaij en sahawiq (zhough) zijn de twee belangrijkste kruidenmengsels in de Jemenitische keuken. Qua samenstelling lijkt het een eenvoudige masala: komijn, zwarte peper, geelwortel en groene kardemom.

Net als masala kent ook hawaij eenvoudige en complexe recepten. Soms bevat hawaij ook fenegriek of gedroogde ui. Het wordt gebruikt als 'rub' voor gegrilld vlees, gevogelte en vis, en in soep, zoals manak temani. Het is een populair in en bij kofiie, gemengd met de koffiebonen, als strooisel over een café latte, en in baksels waarin koffie is verwerkt.

Hawaij is 'in', vooral in koffiebars, waar een hawaij wordt gebruikt die af wijkt van de hartige versie, waarvan onderstaand recept. De 'koffie-variant' wordt gemaakt van kardemomzaad, gemberwortel, kruidnagel en kaneel. Hier vindt u het recept voor koffie-hawaij.

Onderstaand recept is een variant voor de hartige hawaij, waarin ik in plaats van knoflook en gedroogde ui de overheerlijke gedroogde Perzische sjalot gebruik.

Ingrediënten

5
el
korianderzaad
5
el
karwij- en/of komijnzaad
2
el
groene kardemomzaadjes
1
tl
fenegriek
4
el
zwarte peper
1
el
gedroogde perzische sjalot (optioneel`)
1
tl
kruidnagel
2
tl
gemalen nootmuskaat
2
tl
gemalen geelwortel

HET RECEPT

 

 

De bereiding

Doe het korianderzaad, het komijnzaad en de kardemomzaadjes in een droge pan, en rooster ze licht. Laat de specerijen afkoelen voordat je ze in de blender of specerijenmolen doet. Voeg er dan de zwarte peper korrels, de sjalot en de kruidnagels aan toe en maal het mengsel fijn. Voeg er tenslotte ook de nootmuskaat en de geelwortel aan toe. Nog even draaien (pulse). Doe het mengsel direct in een goed afsluitbaar potje. Bewaar de hawaij hoogstens een maand.

Oorsprong en verspreiding

Hawaij is een kruidenmengsel uit Jemen, ontstaan uit de Middeleeuwen toen Jemen een belangrijke rol speelde in de specerijenhandel.

Hawaij staat wereldwijd in de belangstelling, nadat het vanuit Israel in de Verenigde Staten geïntroduceerd werd als een kruidenmix voor koffie. Waarom Israel? Omdat de grootste groep joodse immigranten in Israël uit Jemen afkomstig is, en hawaij sinds hun komst deel is gaan uit maken van de Israelische kookcultuur.

In Jemen woonden sinds de 2e eeuw veel joodse immigranten. In de 5e eeuw werd Jemen zelfs een Joods koninkrijk. Hieraan kwam een einde met de omverwerping door Ethiopische christenen in het jaar 525. De joden werden tweede rangs burgers, hoewel ze de meerderheid vormden. Na de introductie van de islam in de 7e eeuw werd de situatie voor de joodse bevolking van Jemen (nog) minder rooskleurig. Ze werden als paria's beschouwd en vervolgd.
Een groot aantal Jemenitische joden trok aan het einde van de negentiende eeuw, ruim voor de stichting van Israël, naar Jeruzalem. Tussen juni 1949 en september 1950 verlieten zelfs 48.000 hun land naar het nieuwe Israël op de vlucht voor het anti-semitisme en de systematische vervolgingen in Jemen, die sindsdien voort duurden.

Jemen leverde net als Oman in de 7e eeuw de scheepslui voor de specerijenhandel via de Levant met Europa. De Arabieren hadden het stokje over genomen van de Romeinen, en zouden die in de vijftiende eeuw over dragen aan de Venetianen. De rol van Jemen in de specerijenhandel is de reden waarom de Jemenitische keuken sterk beïnvloed is door die van India, vooral in het zuidelijk deel, rond Aden, sterk beïnvloed is door die van India, in het noorden bovendien door de Ottomaanse keuken.

Taalkundige aspecten, etymologie

Hawaij, ook wel geschreven als hawayej or hawayij, is Arabisch voor 'mengsel', reden waarom er net als van het Indiase masala veel varianten bestaan. Hawaij - niet Hawai'i, dat is een land - wordt uitgesproken als hawadsj.

BRONVERMELDING UPDATE JULI 2019

Hawaij | Wikipedia (EN) Yemenite spice blend | New York Times cooking Coffee with Hawaij | Ancestreats Yemenite jews | Wikipedia (EN) Yotam Ottolenghi’s warming winter vegetable recipes | The Guardian Feb 2019 The jewish palate: a Yemenite delicacy | Dennis Wasko, Jan 2011, The Jerusalem post