BITTERNESS UNITS (IBU)
Dat het op het bier is vermeld, geeft aan dat de brouwers het graag met de consument communiceren als een vergelijkingsgetal voor de mate van bitterheid van een bier. Maar de Bitterness Unit is in de eerste plaats een hulpmiddel voor de brouwer, om an de hand van het alfazuurgehalte van de gebruikte hop en de kooktijd te kunnen voorspellen wat het brouwresultaat wordt. Dat de bitterscore wel wordt vermeld en andere technische data niet vermeld worden, komt louter en alleen doordat de 'ranking' van bieren volgens deze methode redelijk overeen komt met de smaakbeleving van bier.
Er zijn andere methoden die de beleving van de bitterheid door de consument beter benaderen dan de IBU/EBU zoals de Relative Bitterness Ratio (RBR) op basis van BU:GU-gemiddelden, zie de scores op de Mad alchemist.BU:GU is het quotient van de Bitterness Unit (BU) en het stamwortgehalte (GU), de dichtheid van het bier, anders gezegd de gemeten vaste deeltjes in het bier, merendeels suikers. Terug naar ons onderwerp.
De European bitterness unit is ontwikkeld vanuit de European Brewery Convention. De American Society of Brewing Chemists ontwikkelde los daarvan de IBU. In nauwe samenspraak met de het Institute & Guild of Brewing en de Japanse Brewery Convention zijn merkwaardig genoeg zowel de IBU als de EBU de standaard geworden. Niet de wereldstandaard, want in de VS hanteert men het liefst de IBU en in Europa de EBU. Ondanks verschillen in de meetmethode komen de waarden redelijk met elkaar overeen.
Eén Bitter Unit staat gelijk aan 1 milligram iso-alfazuur per liter bier. De bitterder biersoorten hebben een IBU-waarde van 100 à 120, dat wordt beschouwd als de bovengrens. Hieronder een globale indeling op basis van de bitter-scores:
- tot 15 IBU: lichte bieren,
- 15 – 50 IBU: medium bittere bieren,
- 50 – 70 IBU: bittere tot sterk bittere bieren en
- vanaf 70 IBU: bittere bieren.
IIn Australië mag een bier alleen bier genoemd worden wanneer het een IBU-waarde boven de 4 heeft.
Met verschillende berekeningsmethoden tot je beschikking, kan het niet anders dan dat ook in bierland gezocht wordt naar extremen. Of de bitterheid zo extreem is als de cijfers aangeven, valt volgens deskundigen te betwijfelen. Op de site van Bruut bier staat dit -niet geverifieerde- voorbeeld:
De Imperial IPA van Mikkeller vermeldt 1000 IBU op het etiket en is waarschijnlijk het bier met het hoogste aantal IBU dat ooit gemeten is een laboratorium. Het laboratorium van White Labs in San Diego, waar ook veel gistsoorten vandaan komen, kwam met 140 IBU op de proppen. Het prestigieuze laboratorium van Katholieke Universiteit Leuven gaf dit bier 96 IBU.
Tot de waarden die moeten worden ingegeven voor de berekening van de IBU behoren de aanwezige alfazuren in de gebruikte hop, de kooktijd van het wort (de suikeroplossing verkregen vanuit de mout) en de dichtheid van het beslag. Een bier zal na gebotteld te zijn langzaamaan minder bitter worden, een proces dat al wordt ingezet tijdens de vergisting.
Onderstaande Engelstalige IBU Chart (2017) van Brewer's friend geeft een aardig beeld van de rangorde van bieren en biersoorten. Wat direct op valt, is dat de marges soms erg ruim zijn.
- American Light Lager : 8-12
- American Lager : 8-18
- Cream Ale : 8-20
- American Wheat Beer : 15-30
- International Pale Lager : 18-25
- International Amber Lager : 8-25
- International Dark Lager : 8-20
- Czech Pale Lager : 20-35
- Czech Premium Pale Lager : 30-45
- Czech Amber Lager : 20-35
- Czech Dark Lager : 18-34
- Munich Helles : 16-22
- Festbier : 18-25
- Helles Bock : 23-35
- German Leichtbier : 15-28
- Kölsch : 18-30
- German Helles Exportbier : 20-30
- German Pils : 22-40
- Märzen : 18-24
- Rauchbier : 20-30
- Dunkles Bock : 20-27
- Vienna Lager : 18-30
- Altbier : 25-50
- Kellerbier: Pale Kellerbier : 20-35
- Kellerbier: Amber Kellerbier : 25-40
- Munich Dunkel : 18-28
- Schwarzbier : 20-30
- Doppelbock : 16-26
- Eisbock : 25-35
- Baltic Porter : 20-40
- Weissbier : 8-15
- Dunkles Weissbier : 10-18
- Weizenbock : 15-30
- Ordinary Bitter : 25-35
- Best Bitter : 25-40
- Strong Bitter : 30-50
- British Golden Ale : 20-45
- Australian Sparkling Ale : 20-35
- English IPA : 40-60
- Dark Mild : 10-25
- British Brown Ale : 20-30
- English Porter : 18-35
- Scottish Light : 10-20
- Scottish Heavy : 10-20
- Scottish Export : 15-30
- Irish Red Ale : 18-28
- Irish Stout : 25-45
- Irish Extra Stout : 35-50
- Sweet Stout : 20-40
- Oatmeal Stout : 25-40
- Tropical Stout : 30-50
- Foreign Extra Stout : 50-70
- British Strong Ale : 30-60
- Old Ale : 30-60
- Wee Heavy : 17-35
- English Barleywine : 35-70
- Blonde Ale : 15-28
- American Pale Ale : 30-50
- American Amber Ale : 25-40
- California Common : 30-45
- American Brown Ale : 20-30
- American Porter : 25-50
- American Stout : 35-75
- Imperial Stout : 50-90
- American IPA : 40-70
- Specialty IPA: Belgian IPA : 50-100
- Specialty IPA: Black IPA : 50-90
- Specialty IPA: Brown IPA : 40-70
- Specialty IPA: Red IPA : 40-70
- Specialty IPA: Rye IPA : 50-75
- Specialty IPA: White IPA : 40-70
- Double IPA : 60-120
- American Strong Ale : 50-100
- American Barleywine : 50-100
- Wheatwine : 30-60
- Berliner Weisse : 3-8
- Flanders Red Ale : 10-25
- Oud Bruin : 20-25
- Lambic : 0-10
- Gueuze : 0-10
- Fruit Lambiek: 0-10
- Witbier : 8-20
- Belgian Pale Ale : 20-30
- Bière de Garde : 18-28
- Belgian Blond Ale : 15-30
- Saison : 20-35
- Belgian Golden Strong Ale : 22-35
- Trappist Single : 25-45
- Belgian Dubbel : 15-25
- Belgian Tripel : 20-40
- Belgian Dark Strong Ale : 20-35
- Gose : 5-12
- Kentucky Common : 15-30
- Lichtenhainer : 5-12
- London Brown Ale : 15-20
- Piwo Grodziskie : 20-35
- Pre-Prohibition Lager : 25-40
- Pre-Prohibition Porter : 20-30
- Roggenbier : 10-20
- Sahti : 7-15
