Het natuurlijke vitamine E complex bestaat uit acht vetoplosbare stoffen, vier tocoferolen en vier tocotriënolen: α-, β-, γ- en δ-tocoferol en α-, β-, γ- en δ-tocotriënol, met elk een verschillende niveau van biologische activiteit. Alfa- (α-) tocoferol is de enige van deze stoffen waarvan is vastgesteld dat hij in de menselijke behoeften voorziet, er is nauwelijks inzicht in de betekenis van de overige zeven stoffen.

Vitamine E-rijke voedingsmiddelen hebben doorgaans een hoog vetgehalte, en zijn zaden, granen en plantaardige oliën. In moderne westerse diëten is de consumptie van vitamine E uit voedsel over het algemeen laag en een groot deel van de wereldbevolking heeft te lage vitamine E-bloedspiegels. Vitamine E speelt een belangrijke rol bij de voortplanting en bij het beschermt het lichaam tegen celschade.

Vitamine E wordt in de dunne darm geabsorbeerd en naar de lever getransporteerd. De lever scheidt bij voorkeur alleen alfa-tocoferol weer uit via het in de lever aangemaakte transporteiwit α-TTP (alfa-tocoferol transfer proteïne).

Natuurlijke vitamine E herken je aan het label d-alfa-tocoferol, wat staat voor 'gemengde tocoferolen'. Synthetische vitamine E is gelabeld met dl-alfa-tocoferol. Verondersteld wordt dat de biologische activiteit van de eerste die van de tweede overtreft, waarom wordt geadviseerd om waar mogelijk natuurlijke vitamine E in te nemen, en alleen tekorten aan te vullen.

Met uitzondering van sommige oliën en noten is de hoeveelheid vitamine E in voedingsmiddelen vrij gering en de absorptie van vitamine E uit voeding nogal wisselend, met waarden tussen 20 en 80%. We geven van enkele voedingsmnidddlen het vitamine E gehalte:

1. Tarwekiemolie 149 mg/100 gram,
2. Zonnebloemolie 41 mg
3. Amandelolie 39 mg
4. Zonnebloempitten 35 mg,
5. Tarwekiemen 27 mg,
6. Amandelen 26 mg ,
7. Arachide (pinda) olie 15,7 mg,
8. Hazelnoten 15 mg
9. Pijnpitten 9.3 mg,
10. Pinda's 8.3 mg,
11. Hazelnootolie 6.4 mg,
12. Raapsteeltjes 2.9 mg
13. Regenboogforel 2.8 mg
14. Avocado 2.1 mg
15. Mamey Sapote 2.1 mg
16. Ganzenvlees 1.7 mg
17. Sesamolie 1.7 mg
18. Rode paprika 1.6 mg
19. Kiwi 1.5 mg
20. Atlantische zalm 1.1 mg
21. Mango 0.9 mg

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Vitamine E zit in veel voedingsmiddelen. Vitamine E supplementen zijn er in veel soorten. Aan poedervormige supplementen is een succinaat toegevoegd om de vitamine te stabiliseren. De aanwezigheid ervan heeft geen invloed op de de werkzaamheid van de vitamine.

Culinair gebruik

Vitamine E in voeding is een zeer stabiele stof en wordt niet gemakkelijk vernietigd door koken of invriezen, zoals bij sommige andere vitaminen wel het geval is. Het hoeft niet gekookt te worden om het vrij te maken, zoals bijvoorbeeld lycopeen. Daarom hebben rauwe voedingsmiddelen dezelfde hoeveelheid vitamine E als gekookte.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Vitamine E wordt vernietigd door blootstelling aan licht en lucht. Om die reden wordt vitamine E supplement in donkere, luchtdichte verpakkingen bewaard.

Vitamine E wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid α-tocoferol in het serum. Bij een normaal gevarieerd eetpatrooon krijg je daarvan voldoende binnen. Mensen met spijsverteringsstoornissen of een slechte vetopname (denk aan aandoeningen als pancreatitis, cystische fibrose en coeliakie) kunnen een vitamine E-tekort ontwikkelen.

De Gezondheidsraad stelt zich op het standpunt dat deze adequate innames in ons land minder relevant zijn dan de normen voor vitaminen A, B. C en D, en ziet in het beschikbare onderzoek geen reden tot zorg over de inname.Er bestaat edoch een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van vitamine E. Deze is op basis van het advies van het ESFA, de Europese autoriteit, onder andere vastgelegd in de Europese etiketteringsrichtlijn 90/496/EEG (1990).

Voor volwassenen is foor de ESFA een adequate inname (AI) voor α-tocoferol vastgesteld op 13 mg/dag voor mannen en 11 mg/dag voor vrouwen. Voor kinderen van 1 tot 3 jaar is de AI voor α-tocoferol vastgesteld op 6 mg/dag voor beide geslachten. Voor kinderen van 3 tot 10 jaar is de AI voor α-tocoferol vastgesteld op 9 mg/dag voor beide geslachten. Voor kinderen van 10 tot 18 jaar is de AI voor α-tocoferol vastgesteld op 13 mg/dag voor jongens en 11 mg/dag voor meisjes. Voor zuigelingen van 7-11 maanden wordt een AI voor α-tocoferol van 5 mg/dag afgeleid door extrapolatie naar boven van de geschatte α-tocoferolinname bij zuigelingen van 0-6 maanden die uitsluitend borstvoeding krijgen, en door afronding. Voor zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven is er volgens het panel geen bewijs voor een verhoogde behoefte aan α-tocoferol via de voeding, en wordt dezelfde AI vastgesteld als voor niet-zwangere vrouwen die geen borstvoeding geven.

De oplettende lezer ziet dat vitamine E in milligrammen is uitgedrukt. Omdat dat de referentiestandaard is die in voedingssamenstellingstabellen wordt gebruikt. De hoeveelheid vitamine E in voedingsmiddelen wordt daarin altijd in milligrammen aangegeven, ongeacht welke verbinding het is.

Vitamine E-supplementen worden echter vermeld in IE's (internationale eenheden): 1 mg d-α-tocoferol (natuurlijke vitamine E) = 1,49 IE en 1 mg dl-α-tocoferol (synthetische vitamine E) = 1 IE.

In de honderd jaar sindsdien is inzicht in de exacte werking van vitamine E nog altijd een raadsel.