top
Thymus
Lamiaceae
THYMUS
DE TIJMSOORTEN
GROTE TIJM | THYMUS PULEGLOIDES

THYMUS

Thymus is de naam van een plantengeslacht uit de familie van de lipbloemigen (Lamiaceae). De planten in dit geslacht zijn houtachtig, met kleine blaadjes die zeer aromatisch geuren dankzij de grote hoeveelheid aromatische thymol.

Tijmsoorten komen van origine uit het Middellandse zeegebied en Iran, en hoewel de soort wijdverbreid is, is de soortenrijkdom in dit gebied het grootst. Alleen in Iran al komen 14 soorten tijm voor, er zijn er echter zo'n 350. In ons land en belgi¨ vinden we twee soorten tijm, die op de wereld behalve in deze regio - zich ook uitstrekkend over het westen van Duitsland - vrijwel alleen in het zuiden van Zweden en het noordwesten van Rusland voor komen. Beide zijn geschikt voor consumptie.

  • de grote tijm (Thymus pulegioides), die groeit in de duinstreek langs de westkust, het Rivierengebied en op de heide en
  • de kleine tijm (Thymus serpyllum), die gevonden wordt op zonnige weiden en in heidegebied in het midden en oosten van ons land.

Daarnaast groeit hier de kruiptijm (Thymus praecox)die op veel meer plaatsen in de wereld groeit, namelijk in een band van Klein-Azië tot het westen van Noord-Amerika.

Het geslacht is op grond van botanische kenmerken en verspreiding ingedeeld in acht secties. De omvangrijkste sectie is de Serpyllum, die in practisch het hele Middellandse zeegebied voorkomt. Tot de sectie Thymus behoort de Thymus vulgaris, simpelweg tijm of gewone tijm genoemd, de belangrijkste gecultiveerde soort.

Taalkundige aspecten, etymologie

De benaming thymus zou door de oude Grieken aan de plant zijn gegeven in de betekenis van het woord 'uitroken', verwijzend naar het gebruik van takjes tijm bij wijze van wierook. Het Griekse thumus, dat er sterk op lijkt, betekent moed, en bekend is dat de Grieken de plant moedgevende kwaliteiten toe dichtten, net als in de Middeleeuwen het geval was.

Linnaeus gaf in 1758 de naam Thymallus aan een geslacht van zoetwatervissen, waartoe de vlagzalm (Thymallus thymus) behoort. Thymus is ook de medische benaming van de lymfeklier of zwezerik.

SOORTEN TIJM

De belangrijkste soorten tijm die als culinair kruid gebruikt worden, zijn:

GEWONE TIJM

De Gewone tijm (Thymus vulgaris), ook bekend onder de naam Franse tijm vanwege zijn traditionele toepassingen in de Franse keuken (uitensoep, bouquet garni) is de commercieel belangrijkste tijmsoort.

CITROENTIJM

Citroentijm (Thymus x citriodorus) is lange tijd beschouwd als een hybride, maar is wel degelijk een tijmsoort gebleken, dat zijn naam dankt aan de lichte citroengeur.

ETHIOPISCHE TIJM

Ethiopische tijm (Thymus schimperi) is een zeldzame, inheemse plant in Eritrea en Ethiopië, daar bekend onder naam tosegn. Het is de authentieke tijm in berbere.

KARWIJTIJM

Karwijtijm (Thymus herba-barona) komt van oorsprong van de Middellandse zee-eilanden Corsica (F), Sardinië (I) en Majorca (SP), en heeft zoals de naam doet vermoeden een geur als van karwij.

Bronvermelding update maart 2020

Nutritional attributes of herbs | Crop & Food Research Confidential Report No. 1891, L.J. Hedges & CE Lister, april 2007 Etymologiebank tijm | Etymologiebank.nl (M. Philippa, Etymologisch Woordenboek van het Nederlands) Nutritionfacts thyme | Nutritiondata.self.com Gardenthyme | Botanical.com (herbal) Thymus | Wikipedia (EN) Thyme | Wikipedia (EN) Lemon thyme | Wikipedia (EN) Thymallus thymus | Universal fish catalogue Wild plant harvesting in Catalonia | Gruntvig plant wild Thyme | Elisabeth Stahl-Biskup ed, Thynme, the genus Thymus, 2002 aylor and Francis London, ISBN 0 415-28488-0