top
Sapotaceae
Familie
Sapotaceae
Sapotaceae op de site
Manilkara zapota - latex tappen ©2014

Sapotaceae

De Sapotaceae of zapote-familie, een uitgebreide familie van vruchtdragende planten waarvan vele voor consumptie, zoals de shea- en de arganboom en de sapodilla.

De Sapotaceae-familie - die vreend genoeg geen officiële Nederlandse naam kent - omvat een duizendtal tropische en subtropische plantensoorten, groenblijvende of bladverliezende bomen en struiken, ingedeeld in zo'n vijftig plantengeslachten. Een gemeenschappelijk kenmerk van de planten in de familie is melksap (latex), onder meer bekend van chicle, een natuurlijke (kauw)gom, net als mastiek.

De meeste vruchten zijn bessen, maar er komen ook steenvruchten voor. De vruchten hebben tot wel tien zaden, sommige vruchten hebben er slechts één , zoals de Vitellaria paradoxa, waarvan het zaad kariténoot wordt genoemd. Hieruit wordt shea- of karitéboter gewonnen. De vruchten van de Argania spinosa zijn eveneens olierijk, daarvan wordt arganolie gemaakt.

De familie omvat verrassenderwijs zeer weinig soorten die voor hun eetbare vruchten worden gekweekt. De belangrijkste zijn de Achras sapota (sapodilla, sapota, marmalade plum, chiku), Chrysophyllum cainito (sterappel), Pouteria (canistel) en de Sideroxylon australe (inheemse Australische pruim)

Oorsprong en verspreiding

De Sapotaceae komen voornamelijk voor in de tropen, en worden pantropisch genoemd, dat wil zeggen 'voorkomend in alle tropische gebieden, vooral in vochtige laaglandbossen. De oorsprong ligt waarschijnlijk in Zuidoost-Azië, ongeveer 100 miljoen jaar geleden.

De Sapotaceae zijn geen zuiver tropische planten, wanten komen ook in subtropische gebieden voor, zoals de Aregan in Marokko. Tot in het Vroeg Eoceen (ongeveer 50 miljoen jaar geleden) kwamen de Sapotaceae ook noordelijker voor, in Europa en Noord-Amerika, blijkt uit de vondst van pollen uit die periode, en eerder.

In 1789 publiceerde Antoine Laurent de Jussieu in Genera Plantarum de familie onder de naam Sapotae, vandaar de toevoeging Juss. De naam is afgeleid van het Mexicaanse zapote, afgeleid van het Azteecs 'tzapotl', gelatiniseerd tot sapota.

Bronvermelding update april 2022

Sapotaceae | Wikipedia (DE/EN) Plant database - Sapotaceae | The plantlist, Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden Sapotaceae Juss. | International Plant Names Index (IPNI) Reconstructing the Eocene to Oligocene history of Sapotaceae in Myanmar | Daniel Perez-Pinedo 2020, Treub maatschappij