top
Schmand
Gezuurde room
Schmand
Recepten met schmand
Schmand

Schmand

Gefermenteere (zure) room

Schmand is een Duits, gefermenteerd zuivelproduct van room. Behalve dat het licht zurig is, heeft het veel weg van crème fraĩche, dat net als schmand goed bestand is tegen verhitting.

Hiermee onderscheidt schmand zich van zure room, dat bij warme bereiding snel schift. Schmand wordt gemaakt van de room van koemelk. Hierbij wordt een cultuur van melkzuurbacteriën gebruikt die zowel voor de zuurte als de dikte verantwoordelijk is. Schmand behoort tot het zuiveltype dat smetana wordt genoemd, naar de Russische benaming van het product.

Schmand bevat gemiddeld 24% vet (20-28%). Vergelijk, zure room slechts 10%, crème fraĩche ruim 30% en crème double zelfs 40%. Het wezenlijke onderscheid met zure room is, dat schmand verhit kan worden zonder het risico te gaan schiften. Of je daarbij kiest voor pure room of schmand maakt in technische zin niet uit, voor de smaak wel. Vet is de smaakdrager en schmand is zuurder dan room.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Schmand wordt in de koude keuken gebruikt, maar hoofdzakelijk voor koken en bakken. Zowel in zoete als in hartige gerechten. Beroemd is het gebruik van Schmand als basis voor Flammkuchen, vergelijkbaar met pizza, en de verwerking tot Schmandkuchen.

Naast verse schmand is ook houdbaar gemaakte schmand verkrijgbaar.

Culinair gebruik en bereiding

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Verse schmand altijd in de koelkast bewaren. De aangebroken verpakking is beperkt houdbaar, slechts enkele dagen.

Oorsprong en verspreiding

Schmand en soortgelijke producten komen in heet oostelijk Europa voor, in veel varianten. De Russische smetana bijvoorbeeld kan veel vetter zijn dan de Duitse Schmand en wel ruim 40% vet bevalten. In Scxandinavië kent men nog romiger varianten.

Naast de originele Schmand worden veel producten gemaakt die zijn afgeleid van Schmand of dienen als vervanging, waaronder vet-arme producten.

De oorsprong van Schmand zal zoals de oorsprong van gefermenteerde zuivel in het algemeen in het oosten van Europa liggen, met Turkije als bakermat. Daar kent men overigens geen bereiding zoals schmand, wel zeer vette yoghurts.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het woord schmand is net als smetana afgeleid van het Gotisch-Germaanse woord smeitan, dat tot in de middeleeuwen smijten of gooien betekende, later (ook) smeren of strijken, vergelijk de Engelse woorden 'strike' and 'smear' en de Duitse woorden 'streichen' en 'schmetten', alle van dezelfde oorsprong. Hetzelfde geldt ook voor de Tsjechische, Russische en Poolse benaming van het product. Ook het Engelse 'smooth' (zacht) is hier van afgeleid.

In het taalgebruik is schmand ook overdrachtelijk gebruikt, als het bovendrijvende schuim, refererend aan de schuimige room waar het van wordt gemaakt. In Oostenrijk bijvoorbeeld, waar schmand de pure, schuimige laag is op verse (rauwe) melk

Andere schmands'

tsjechisch
smetana
pools
śmietana
russisch
сметана
roemeens
smântână
hongaars
tejföl
balkan
pavlaka, mileram
noorwegen
seterrømme
ijsland
sýrður rjómi
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Net als andere melkproducten is schmand rijk aan calcium, eiwitten en fosfor. Gebruikelijkerwijs bevat Schmand 24% vet.

Samenstelling per 100 gram

239
kcal
(1000,6 kJoule)
2,6
gram
eiwitten
3,2
gram
koolhydraten
69
gram
water
24
gram
vet
0,9
gram
meervoudig onverzadigd
Vitaminen
0,1
mg
vitamine B2
(10% ADH)
0,1
mg
nicotinezuur (B3)
(0.6% ADH)
1
mg
vitamine C
(1.3% ADH)
0,7
mg
vitamine E
(5.8% ADH)
mineralen
93
mg
calcium
0,1
mg
ijzer
133
mg
kalium
10
mg
magnesium
49
mg
natrium
74
mg
fosfor

Bronvermelding update april 2021

Schmand | Wikipedia (DU) PGmc. +smîtan: the problem | T. Vennemann, Germanica semitica, 2012 Walter de Gruyter Berlin, ISBN 978-3-11-030094-9