top
Titipi
Tapioca-pers
Titipi
 
Titipi's

Titipi

Maniokpers

Van de cassave of maniok (Manihot esculenta) wordt de cassavewortel als voedsel gebruikt. Omdat de cassavewortel snel bederft, wordt deze meestal snel verwerkt tot een beter houdbaar product, dat tapioca wordt genoemd.

Dat gebeurt meestal in het dorp waar de cassave wordt verbouwd, en met de traditionele technieken. Het is een heel bewerkelijk proces, dat begint met het scheiden van de cassave(pulp) en de giftige vloeistof, die men in Zuid-Amerika tucupi noemt.

In het Braziliaanse Rio Negro in de Amazone persen de Baniwa deze pulp in tot menshoge kokers, elastisch gevlochten van de bladeren van de cipó titica (Heteropsis salicifoliap), arumā (Ischnosiphon ovatus) of jacitára (Desmoncus polyacanthos of macroacantthus). Soms worden deze kokers gemaakt van de bast van waterplanten, maar meestal van de geplette bladstelen van de jacitára , die groeit in het Catinga-woud aan de Rio Negro. Hoewel de bladstelen van de jacitára moeilijk te bewerken zijn, worden tipiti's die van jacitáravlechten zijn gemaakt geprefereerd boven alle andere. Ze zijn aanzienlijk sterker.

Een titipi is een koker met een opening aan de bovenkant en twee oren. Het wordt wel een wurgslang genoemd. Het bovenste oor dient om de koker op te hangen, het onderste om er een hefboom in te steken en de koker uit te rekken. Om die reden dient de koker elastisch en oersterk te zijn. Bovendien moet de koker bestand zijn tegen het blauwzuur dat vrijkomt bij de persing.

Werkwijze

De cassave wordt eerst gewassen, geschild en gesneden, waarna er pulp van wordt gemaakt, veelal met gebruikmaking van grote vijzels.

Vervolgens wordt de pulp in de kokers gedaan. Deze worden opgehangen boven een pan, om alle vrijkomende vocht op te vangen. Het is een heikel klusje, want dit vocht bevat veel blauwzuur en is zeer giftig voor mens en dier.

Wanneer het vocht is verwijderd, worden de kokers opengesneden om de geperste tapioca te 'bevrijden'. De koker gaat daarbij verloren, er moeten er dus steeds bij gemaakt worden. Traditioneel is het opensnijden van de titipi en het uitstorten van de droge pulp vrouwenwerk, reden waarom tapioca wel women's crop wordt genoemd.

Bronvermelding december 2021

Diversity of plant knowledge in a "Caiçara" community from the Brazilian Atlantic Forest coast | Marfiana Brito & Luci Senna-Valle, Acta Botanica Brasilica. 26. 735-747. 10.1590/S0102-33062012000400003. POPULATION STRUCTURE OF Heteropsis spp. Kunth (TITICA VINE) IN THE TAPAJÓS NATIONAL FOREST, Pará-Brazil | Lizandra Elizeário dos Santos, e.a. (2019). Revista Árvore. 43. 10.1590/1806-90882019000600003. Processing of cassava | FAO Desmoncus macroacantthus | Balick, Michael J. “Wallace, Spruce and palm trees of the Amazon: an historical perspective, Botanical Museum Leaflets, Harvard University, vol. 28, no. 3, Harvard University Herbaria, 1980, pp. 263–69,
slotregel