top
Onverzadigde vetzuren
 
Onverzadigde vetzuren
Inzoomen op vetzuren (in bewerking)
Arachis hypogaea - pinda

Onverzadigde vetzuren

Onverzadigde vetzuren zijn onverzadigde verbindingen, chemische verbindingen die één of meer dubbele bindingen bevatten. Hoe meer van die bindingen, hoe vatbaarder een vet is om te oxideren en ranzig te worden.

Vetzuren zijn organische carbonzuren, ketens van tenminste twee koolstofatomen en tenminste één een carboxylgroep (COOH) Onverzadigde vetzuren hebben één of meer dubbele binding in de keten, verzadigde vetzuren hebben er geen.

Een voorbeeld van een onverzadigd vetzuur is oliezuur, met de chemische formule CH3(CH2)7CH = CH(CH2)7COOH. Oliezuur bijvoorbeeld bevat één dubbele binding, in de chemische formule weergegeven met het =-teken. Oliezuur C18:1 betekent met 18 koolstofatomen (de bruto-formule is C18H34O2) en één dubbele binding.

Enkelvoudig onverzadigde vetzuren kenmerken zich door één dubbele binding, meervoudig onverzadigde vetzuren bevatten meer dubbele bindingen, linolzuur bijvoorbeeld heeft twee bindingen, alfa-linoleenzuur (beide zijn essentiële vetzuren) heeft er drie. De aanduiding n-3 bij alfa-linoleenzuur duidt niet op het aantal bindingen, maar staat voor omega-3. Om dezelfde reden wordt linolzuur n-6 genoemd, wat staat voor omega-6 vetzuur.

Onverzadigde vetzuren komen vooral voor in plantaardige oliën, die daarnaast ook verzadigde vetzuren bevatten. Andere bronnen van onverzadigd vet zijn vis en noten en zaden, daar wordt immers olie van gemaakt, en avocado.

Ezelsbruggetje: onverzadigde vetzuren zijn vloeibaar bij kamertemperatuur. Meestal.

slotregel

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Onverzadigde vetzuren passen in een gezond voedingspatroon, meldt het Voedingscentrum. De reden daarvoor is dat onverzadigde vetzuren het slechte cholesterol (LDL) en daarmee de kans op hart- en vaatziekten zouden helpen verlagen.

Verwarrend is dat uit studies gebleken zou zijn, dat de relatie tussen slechte cholesterol en hart- en vaatziekten niet aangetoond zou zijn. Dr Malcolm Hendrick schrijft naar aanleiding van het door hem uitgevoerde onderzoek in 2008 zelfs over een 'cholesterol-hype'. Hij is zeker niet de eerste geweest, maar ofschoon kritische kantekeningen bij de invloed van de statine-industrie (LDL-verlagers) zeer op zijn plaats zijn, is de gangbare opvatting nog altijd dat een hoge LDL de kans op hart- en vaatziekten verhoogt.

De Gezondheidsraad en de Hartstichting adviseren om verzadigde vetzuren door onverzadigde vetzuren te vervangen, en daarmee de kans op hart-en vaatziekten te verkleinen. Roomboter is daarbij een 'no-go'. Ook dit topic levert veel beroering, want is roomboter nu wel of niet (on)gezonder dan margarine? Het antwoord op die vraag, bevestigend of ontkennend, hangt altijd af van het voedingspatroon in totaliteit.

slotregel

Bronvermelding update april 2022

Extra omega 3-vetzuren voorkomen geen hart- of vaataandoening bij hartinfarctpatiƫnten | Hartstichting, Aug 2010 Omega-3 | Voedingscentrum Fat-Soluble Vitamins: A, D, E, and K | L. Bellows and R. More Colorado State University Factsheet No 9.315 Food and Nutrition Series
slotregel