top
Dille
Anethum graveolens
Dille
Dille op de site
Dille - Anethum graveolens ©2009

Dille

Dille is een keukenkruid uit de familie van de schermbloemigen. Zowel de blaadjes als de vruchtjes worden als smaakmaker gebruikt.

De geteelde dille is een eenjarige plant die vermeerdert door zaad. Hij wordt ongeveer een halve meter hoog, maar kan doorschieten tot wel 150 cm hoog. De stengels zijn hol en rank en dragen fijn geveerde blaadjes, die op hun beurt zijn opgebouwd uit drie of vier 'naaldjes'. De blaadjes zijn iets breder dan de vergellijkbare blaadjes van venkel. Dille bloeit in de zomer met wit, gele bloemetjes die in kleine schermen staan, per 10-20 gegroepeerd. De plant draagt splitvruchten welke wij in het spraakgebruik dillezaad noemen. De 'zaadjes' zijn circa 3 mm groot en hebben drie ribben.

Men onderscheidt wel drie soorten dille, Europese of tuin- of bladdille (Anethum graveolens var hortorum), akkerdille (Anethum graveolens var graveolens) en Indiase dille (Anethum graveolens subsp sowa). De verschillen zijn te klein om op grond van het uiterlijk van de plant en/of zaden te kunnen vast stellen om welk soort het gaat. Ook qua smaak zijn de verschillen marginaal.

Oorsprong en verspreiding

Het plantengeslacht Anethum bevat slechts vier plantensoorten, waarvan alleen dille gegeten worden.

De Europese graveolens komt van oorsprong uit Centraal Azië en het Middellandse Zeegebied. Op het Indiaas subcontinent komt een ondersoort, de 'sowa' voor. Inmiddels wordt de Europese dille overal ter wereld verbouwd.

In de oudheid was dat het geval in het Middellandse zeegebied. De Egyptenaren gebruikten dille volgens de teksten op Ebers papyrus medicinaal. De Romeinen gebruikten het als smaakmaker voor wijn en gevogelte. Daarnaast gebruikten ze het eveneens medicinaal, net als de Grieken.

Dille is geliefd in alle Oost-Europese keukens, en van het Midden-Oosten tot aan China. In India wordt dille al gebruikt sinds de oudheid als ayurvedisch medicijn, en later als kruid. In de Middeleeuwen werd dille ook in Europa gebruikt als medicinaal kruid, en staat opgenomen in de Capitulare de villis, waarin het 'anetum' wordt genoemd. Anethum werd in de Middeleeuwen gebruikt ter bescherming tegen boze geesten.

Vanuit de kloosters is dille vanaf de Middeleeuwen over heel Europa verspreid geraakt, tot en met de Scandinavische landen, waar men het dilleblad graag gebruikt in combinatie met vis en zeevruchten.

Taalkundige aspecten, etymologie

De geslachtsnaam Anethum is afgeleid van het Griekse woord of aneeton aneeson dat 'sterk ruikend' betekent. De benaming dille komt in vrijwel alle Germaanse talen voor en stamt vermoedelijk uit het Oud-germaans, waar 'dolde' scherm betekent. Een andere uitleg is, dat de naam is afgeleid van het Oud-Noorse woord dilla dat 'sussen' betekent, het kalmerende effect van het kruid op huilende baby's.

Benamingen in diverse talen

engels
dill
frans
aneth
italiaans
germoglio di bambù
spaans
aneto
duits
dill, gurkenkraut
hindi (india)
sataspuspa, sowa
turks
sıbıt
vietnamees
 
chinees
shi luo 蒔蘿
kantonees
si lo
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Dille is rijk aan vitamine A en C.

Samenstelling per 100 gram rauw product

43
kcal
( 179,9 kJoule)
3,5
gram
eiwitten
7
gram
koolhydraten
1,1
gram
vet
0,1
gram
verzadigd
0,8
gram
enkelvoudig onverzadigd
0,1
gram
meervoudig onverzadigd
13
mg
omega-3
82
mg
omega-6
Vitaminen
2572,3
µg
vitamine A
(322% ADH)
0,1
mg
vitamine B1
(9% ADH)
0,3
mg
vitamine B2
(21% ADH)
1,6
mg
nicotinezuur
(10% ADH)
0,4
mg
pantotheenzuur
(7% ADH)
0,2
mg
vitamine B6
(14% ADH)
150
µg
foliumzuur (B9)
(75% ADH)
85
mg
vitamine C
(106% ADH)
Mineralen
208
mg
calcium
0,1
mg
koper
6,6
mg
ijzer
738
mg
kalium
55
mg
magnesium
1,3
mg
mangaan
61
mg
natrium
66
mg
fosfor
0,9
mg
zink
 

Bronvermelding update februari 2023

Nutritional attributes of herbs | Crop & Food Research Confidential Report No. 1891, L.J. Hedges & CE Lister, april 2007 Dill | Gernot Katzers's Spice pages Dill | Wikipedia (EN/NL) Plant database | The plantlist, Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden Etymologiebank dille | Etymologiebank.nl (M. Philippa, Etymologisch Woordenboek van het Nederlands) Pflanzenliste des Capitulare | Botanischer garten Aachen, biokybernetisches zentrum Anethum graveolens, an Indian traditional medicinal herb and spice | US National library of medicine, S. Jana, G.S. Shekhawat, 2010