Sidr honing
Ziziphus spina-christi
Sidr honing is een rauwe honing, die wordt gemaakt uit de nectar van de Syrische Christusdoorn of Ziziphus spina-christi, een boom die in het wild voor komt in Wadi Do'an (Sidr do'ani) en al-Haymah al Kharjia. De boom wordt elb genoemd, in de koran sidr.
Yemenitische sidr honing is niet de enige op de markt, er is ook sidr honing die in Irak, Oman, Kazachstan en Marokko wordt gemaakt, zeker niet altijd van onberispelijke kwaliteit. In de Dho'an vallei oogst men de honing in november, volgend op het bloeiseizoen van de Spina christi. Dat komt onder meer doordat de Yemenetische bij (Apis mellifera jementica) veel minder productief is als veel soortgenoten.
De Yemenetische bij is vrij klein en heeft kleine waskammen. Traditioneel worden de bijen gehouden in uitgeholde palmstammen, maar ook in kastjes (kistje) met een v-vormige ingang, zoals op bovenstaande foto's te zien is. Zowel de stammen als de kasten zijn zo'n 80 centimeter lang
Opmerkelijk is dat de bijen in Yemen vaak niet naar de nectar gaan, maar de bloesem naar de bijen. Sommige bijenhouders hebben hun kasten aan de openbare weg staan om de honing ter plekke te kunnen verkopen.
De beste kwaliteit sidr honing komt van bomen die in de bergen van al-Haymah al Kharjia staan, en in de winter bloeien. Wanneer de winter intreedt, verplaatsen de bijenhouders hun korven naar de bergen, waar het koel is, en de Christdoorn welig tiert. Tegenwoordig doen veel bijenhouders dat ook voor hun veiligheid, op de vlucht vanwege de luchtaanvallen en landmijnen, en vanwege droogte.
Sidr honing bestaat voor 95% uit nectar van de Christusdoorn. Een zeer hoog percentage, want om een honingsoort naar zijn nectarbron te mogen noemen, dient minstens 45% van de nectar van één plantensoort afkomstig te zijn.
Practische zaken
Aankoop en verkrijgbaarheid
Sidr honing is exclusief, en zeer prijzig, in de orde van 100 euro per kilogram. Royal sidr honing is nog aanzienlijk duurder, rond 150 euro per kilogram. Maar let op: er wordt vaak overvraagd, en van niet alle als sidr honing is dr herkomst en productiemethode duidelijk.
Geschiedenis van de sidr honing
Yemen heeft een rijke geschiedenis, ook op het gebied van honing, ons terug voerend naar de vroege Yementische koninkrijken, waarvan dat van Saba de grootste en meest invloedrijke was. Het koninkrijk zou bestaan hebben van 1200 voor Christus tot 275 na Christus met als hoofdstad Ma'rib, op 120 kilometer van de huidige hoofdstad van Yemen, Sana'a
Voor de Sabeeës was Ma'in net als de Nabateeërs voor hen een belangrijk handelscentrum voor de karavaanroutes. Ma'in was een koninkrijk van onafhankelijke stadsstaatjesin het noorden van Yemen. De economie van de Sabeeërs draaide op de handel, profiterend van de ligging aan de wierookroute, en hun landbouw (dadels, gerst, druiven, tarwe en fruit). Zelf produceerde het bovendien wijn en honing.
Eén van de beroemde Yemenitische honingsoorten is grothoning, door wilde bijen geproduceerd in wilde hives in het getemperde licht van de grot. Deze Kahouf-honing wordt gevonden in Wadi Amd. De honing ligt er niet voor het oprapen, je moet er naar op zoek, en omzichtig en beperkt oogsten om de kolonie niet niet te schaden. Hoe exclusief deze honing is, blijkt wel uit de prijs, die je in de orde van 1500 euro per kilogram moet schatten.
Een tweede typisch Yemenitsche honingsoort is die van de sidr, de Syrische Christusdoorn, die inheems is in Yemen, zoals in grote delen van Noordafrika, het Arabisch schiereiland en het Midden-oosten. De sidr heeft een grote reputatie in Arabaische culturen. De boom wordt beschouwd als een goede boom, zoals de carobboom als een slechte wordt beschouwd, waarschijnlijk omdat slangen graag in de laatste huisden.
De burgeroorlog in Yemen die in 2014 is ontbrand, en waarin Saoudi Arabië de kant heeft gekozen van de rebellerende Houthis, kent veel slachtoffers. Het normale leven ligt plat. De export ligt nagenoeg stil, en er zijn momenteel (2020) 20 miljoen mensen in Yemen afhankelijk van voedselhulp en de ruim 3 miljoen mensen dakloos. De honingproductie zou zijn teruggevallen tot 10-20% van normaal, wat wil zeggen dat 80-90% van de bijenkorven gesloten is.
Anno 2021 lijkt de situatie voor de honingboeren enigszins verbeterd. Vanauit Ataq, de hoofdstad van Shabwa reizen de bijenhouders, ondanks alle checkpoints, weer door het hele land om hun korven te zetten, zelfs naar Houthi-gebied. Ze reizen 's nachts, wanneer de bijen slapen. Kennelijk onderkennen vriend en vijand het belang van de bijen.
In Yemen zijn naar schatting 100.000 huishoudens afhankelijk van de bijenhouderij.
