top
Gỏi cuốn
De Vietnamese lenterol
Gỏi cuốn
Vietnamees lenterollen
Gỏi cuốn (open versie) ©2019

Gỏi cuốn

De verse lenterol

Gỏi cuốn of nem cuộn is de benaming van het Vietnamese lenterolletje. Honderd procent Vietnamees, ontwikkeld aan het keizerlijke hof in Hué. Beide termen betekenen lenterol, met dien verstande dat nem worst of worstje betekent, net als cháng in de Chinese benaming van de lenterol, cháng fěn

De wikkel van gỏi cuốn is gemaakt van rijstpapier, meestal van het type dat je vaak in de Nederlandse supermarkt ziet: flinterdun, met een patroon dat suggereert dat de papiertjes op bamboematten gedroogd zijn, wat meestal niet het geval is. De toevoeging cuốn of cuộn duidt op de bereidingswijze van het lenterolletje: rauw, hoogstens gestoomd. Nướng betetekent gebakken of gefrituurd, maar meestal wordt voor de gefrituurde rolletjes de term chả giò of còn gọi gebruikt.

Chả giò rế is een type lenterol dat je hier minder vaak zult zien, maar in Vietnam heel populair is, ook als streetfood. De wikkel is bánh tráng rế, een web van ragfijne deegdraadjes. Chả Giò rế wordt altijd gebakken of gefrituurd, omdat de wikkel zich niet leent consumptie wanneer deze nog rauw is, of slechts gestoomd. Nog een Vietnamees lenterol is de bò bía, de Vietnamese popiah-versie, met een vulling van jicama en wortel.

Afgezien van die van bò bía is de receptuur van de Vietnamese lenterol 'naar keuze'. Lenterollen bevatten in de regel rijst(glas)noedels, bladgroenten en lenteui. Gỏi bi cuốn bevat daarnaast varkensvlees, veelal rul gebakken varkensgehakt en -zwoerd, komkommer en geroosterd rijstmeel. Gỏi bo cuốn heeft een vulling met rundergehakt, en 'gewone' gỏi bi cuốn heeft een vulling van rul gebakken varkensgehakt en garnalen (surf ' turf), omelet, rijstnoedels, bladgroente en lenteui.

Omdat een gỏi cuốn niet gefrituurd wordt, is er geen enkele noodzaak om de lenterol zoals een loempia dicht te vouwen en/of te dicht te lijmen. Veel Vietnamese lenterollen zijn dan ook letterlijk in rijstpapier gewikkeld, open aan beide uiteinden, en niet dichtgevouwen. Dat biedt de mogelijkheid om de rijke vulling te laten zien. Vaak wordt de lenterol in hapklare stukjes gesneden.

.

Geen gỏi cuốn zonder dipsaus. Naast een eenvoudige vissige nước chấm of een romige hoison-pindasaus of tương xào.

Chả nem Chả giò

Oorsprong en verspreiding

Hoewel de lenterol geacht wordt, bedacht te zijn in China, is het een misvatting dat de Vietnamese lenterol daarop gebaseerd is. Dat is niet het geval. De typisch Vietnamese lenterol, gerold in rijstpapier, is ontstaan op het koninklijk hof Cung Đình in Hué.

De gerechten op het hof zijn minitueus gedocumenteerd in Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ (het keizerlijke repertoire van instellingen en voorschriften). De keizerlijke maaltijden waren zeer gevarieerd en in veel opzichten exotisch, of hoe je dat wilt noemen. In een maaltijd, ontbijt, lunch of diner, moest één van de acht parels gepresenteerd worden: lenterollen, phoenix rollen, ossehuid, berenpoot, hertenpees, orang-oetanlip, olifantenpoot en zwaluwnestjes.

De rijke keuken van Hué, waarin ook 'burger'gerechten, is zo uniek en veelzijdig dat deze aan de Unesco zal worden voorgedragen als Immaterieel cultureel erfgoed. Op de lijst die 1.700 van de 3.000 traditionele gerechten die Vietnam omvat, zouden alleen al meer dan 1.200 gerechten van het hof staan, waaronder bun bo (rijstnoedels met rundvlees), lenterollen en com hen, een rijstgerecht met babymosselen, en een groot aantal vegetarische gerechten uit de periode van de boeddhistische Nguyễn Dynastie (1802 tot 1883).

Tijdens de regering van koning Nguyễn Huệ Quang Trung zou de lenterol ontwikkeld zijn als voedsel voor de troepen. Of de troepen de lenterol ook bij zich droegen, zoals veel gesuggereerd, wordt betwijfeld, want de plakkerige lenterol is niet bepaald handig in dat opzicht. In China speelde soortgelijk, en frituurde men de lenterol zodat deze 'draagbaar' werd.

Bronvermelding update januari 2022

tekst | bron Hue cuisine seeks UNESCO recognition as intangible cultural heritage | VN Express Vo Thanh April 23, 2021