- |
- Anacardiaceae |
- Schinus |
- Schinus terebinthifolius |
Braziliaanse roze peper
Peperbomen hebben veel weg van pistachebomen, naaste familie. Ze zijn goed bestand tegen droogte en zelfs tegen lichte vorst (-5°).
De Braziliaanse peperboom is een middelhoge boom van een meter of negen, die ook in struikvorm groeit. Ze bevat een hars dat heftige huidreacties kan veroorzaken, vergelijkbaar - maar milder - dan het sap van de wilde aroeira (Lithrae molleoides), waarnaar de Braziliaanse peperboom de 'tamme aroeira' is genoemd.
De peperboom heeft puntig ovale, geveerde, aromatische bladeren. Ze staan in 3-12 paren. Hun geur komt vooral vrij wanneer de bladeren aangeraakt of beschadigd worden. De bloemen zijn wit en groeien in trossen.
De besjes zijn steenvruchten. Ze zijn 4 tot 5 mm groot, en bevatten één zaad. Rijpe besjes zijn, afhankelijk van de variëteit rood (var terebinthifolius) of roze (var acutifolius). De besjes bevatten een scala aan aromatische oliën, veelal monoterpenen. Carvacrol is verantwoordelijk voor de scherpte. Het gehalte aan aromatische olie is 10%, waarvan:
- 6,5% α‑pineen,
- 3% β‑pineen,
- 34% α‑phell-andreen,
- 11% β‑phell-andreen,
- 7,5% p‑cymeen en
- 18% γ-cadineen.
De samenstelling is zeer vergelijkbaar met die van de gagel. De besjes bevatten bovendien suiker en hebben daardoor een licht zoete smaak, zoals jeneverbes.
De Braziliaanse roze peper is de bekendste, maar niet enige roze peper. Omwille van de kleur is deze fris-roze bes in zogenaamde 'vierseizoenenpeper' opgenomen, een Nederlands bedenksel. Het mag inmiddels bekend worden verondersteld: er bestaan geen peperseizoenen. Er is er maar één ! Vierseizoenenpeper is een kleurig mengsel, minder scherp dan 100% peper, want de roze peper is allesbehalve scherp. De roze peper is immers een pseudo- of schijnpeper is, geen echte peper. De subtiele smaak van de roze peper gaat compleet verloren temidden van het smaakpalet van de echte - groene, zwarte en witte - peperkorrels. What a waste!
Practische zaken
Aankoop en verkrijgbaarheid
Het merendeel van de roze besjes op de markt is afkomstig van de teelt in Réunion en Madagascar van de Braziliaanse peperboom. Ze worden daarom ook wel Poivre de Réunion of Poivre de bourbon (Madagascar) genoemd.
Culinair gebruik en bereiding
De besjes worden hier alleen als specerij gebruikt, vooral als milde (schijn)peper. In Duitsland zijn ze erg geliefd bij kerstgerechten en worden om die reden Weihnachtsbeere genoemd. In Engeland noemt men ze om dezelfde reden Christmasberry. En wat te denken van de welluidende Japanse benaming kurisumasu-beri ? [koeriesoemasoe-berrie] phoenetisch voor Christmas berrie.
De besjes zijn geliefd in de Franse keuken, waar men ze combineert met gevogelte en vis. Een waarschuwing: maal ze liever niet in de pepermolen, tenzij gecombineerd met andere specerijen. De schilletjes zijn zo dun, dat het maalmechanisme verstopt raakt. Raspen of vijzelen gaat prima.
Oorsprong en verspreiding
De boom heeft zich inmiddels verspreid naar diverse continenten, en groeit zowel in het Middellandse zeegebied (Spanje, Portugal) als in Zuid-Azië Australië en Afrika.
Taalkundige aspecten, etymologie
De geslachtsnaam Schinus is ontleend aan de Griekse naam voor de pistacheboom, een naast familielid van de peperbomen, met een grote gelijkenis. De soortnaam is een samenvoeging van de soortnamen van de mastiek- en de terpentijnboom , resp Lentiscus en Terebinthus. Tenslotte, het is roze, niet rose, het van oorsprong Franse woord, dat in de achttiende eeuw vernederlandst is.
Vertaling Braziliaanse roze peper
Duurzaamheid
De boom staat op de lijst met 100 meest invasieve planten. Hij vormt dikke dekens en verdringt daardoor bestaande planten, onder meer in kwetsbaar mangrovegebied. De plant is moeilijk uit te roeien, daarbij worden uit noodzaak chemicaliën gebruikt.
Het invasieve karakter van de plant heeft ook consequenties voor de verkoop van de besjes in deze landen, die in de Verenigde Staten in tegensteling tot de pepertjes van de Peruaanse peperboom niet veilig verklaard zijn.
