De rosa is een lokaal product van de regio Friuili-Venezia Giulia. De telers in deze regio zijn sedert 2010 verenigd in de Associazione Produttori Radicchio Rosso di Gorizia, Rosa di Gorizia e Canarino. De radicchio wordt verhandeld onder de naam Rosa di Gorizia. Er loopt een aanvraag voor Europese certificering.

De vorm en kleur ontstaan na het oogsten van de penwortel in een proces dat vergelijkbaar is met het trekken van lof. Direct na de oogst wordt de dan nog groene krop van de wortel gesneden, en worden de wortels nat en in bossen van tien op een bed van stro, gras of zand gelegd, om geforceerd uit te lopen voor de uiteindelijke oogst ten behoeve van Kerstmis, voor de vorst in valt. In deze laatste groeifase ontstaat de rode (of gele) kleur.

De radicchio wordt tussen maart en half juni op zandige grond gezaaid. Het klinkt gek, maar nu begint een periode van verwaarlozing. Er wordt bijvoorbeeld geen onkruid gewied, om de plant tot rust te dwingen. Bovengronds althans, de penwortel groeit gestaag uit, tot wel 30 cm diep. Het bevordert de weerbaarheid van de plant, die daardoor niet bemest en bewaterd hoeft te worden. Bovendien haalt hij zo zijn prachtige rode kleur uit de ijzerhoudende grond.

Pas na de eerste vorst worden de geschikte 'boccoli' gelicht. Waarom eerst de vorst er over heen ? Een roos van Gorizia moet lijden: "deve essere esposta alla siccità, al freddo e al ghiaccio", blootstaan aan droogte, kou en ijs. Hoe harder de omstandigheden - hoe mooier ze wordt en hoe beter ze smaakt.

Per handjevol worden de uitgestoken radicchio's op het veld gebost, waarna ze een dag of veertien-vijftien gelegenheid krijgen om binnen te rijpen bij een temperatuur tussen 10 en 15 °. Tijdens de rijping zijn ze bedekt met stro en worden ze regelmatig bewaterd. Dan worden de zaailingen schoongemaakt en teruggesneden, totdat alleen het hart overblijft. Het oogstgewicht bedraagt - de wortels niet meegerekend - nauwelijks 20% van de oorspronkelijke plant. Voor alle duidelijkheid, er gaat 80% van de plant verloren, één van de redenen waarom deze groente zo duur is. Een andere reden is, dat bij de selectie van planten uiteindelijk alleen de planten met de juiste kleur en de juiste kropvorm (roos) op de markt worden gebracht.

Een aantal planten blijft op het land om het zaad voor het volgend seizoen van te verkrijgen. De boeren houden de zaden voor zich zelf, zodat ze niet verhandeld worden, een vorm van octrooi-bescherming.

De gele versie, el canario - is na de Tweede wereldoorlog ontstaan, en is waarschijnlijk een kruising tussen een Grumolo en een blonde Trieste.

 

#geschiedenis van de rosa di gorizia  #gezondheidsaspecten (voedingswaarde)

 

#radicchio 

Er is een lezing die de ontwikkeling van de Rosa Gorizia eeuwen toe dicht aan de gravin van Gorizia, die in de elfde eeuw leefde, en abdes was van het Sonnenburg-klooster in Sankt Lorenzen in het nu Oostenrijkse Pustertal (Puster vallei). Ze was bedreven in het telen van bloemen en groenten. Er waren innige banden tussen het toenmalige San Lorenzo, waar het klooster stond, en Gorizia.

Officieel wordt de radicchio toegedicht aan de in Gorizia woonachtige baron Carl von Czoernig-Czernhausen, die de raddicchio in 1873 beschreef als 'cicoria rossastra', wat rode lof betekent.

Het teeltgebied van de Gorizia radicchio is de vlakte tussen Gorizia en het tegenwoordig in Slovenië gelegen Salcano (Solkan). De teelt staat sterk onder druk van stedelijke ontwikkeling in de regio. De productie is mede daardoor bescheiden, waarbij de radicchio vooral een lokale specialiteit is, en vrijwel uitsluitend te koop is in Gorizia en in Udine en Trieste.

In Isonzo probeert men intussen het productiegebied van de Gorizia-roos uit te breiden over de grens heen naar Solkan, commercieel heel interessant voor de Sloveense landbouwers, ook om aan de vraag naar deze radicchio te kunnen voldoen. Deze Sloveense radicchio wordt in het Italiaans rosa dell'Isonzo genoemd, naar de Italiaanse naam van de rivier die ontspringt in Slovenië en daar de Soča heet. Daarom noemt men het ook wel de Soča-roos.

 

#inleiding  #gezondheidsaspecten (voedingswaarde)