top
Gefermenteerde cassave
Gefermenteerde cassave
Producten van gefermenteerde cassave

Farinha d'água

Gefermenteerde cassave

Gefermenteerde cassave is een product dat op verscheidene plaatsen in de wereld gemaakt wordt, onder andere in Nigeria, Brazilië en Indonesië. In Brazilië noemt men het farinha d'água, in Nigeria gari en in Indonesië tapai.

De fermentatie vindt plaats in een vroeg stadium van de meelproductie, wanneer de cassavewortels nog onbewerkt zijn. Voor de fermentatie is de Clostridium-bactierie verantwoordelijk, die als karakteristiek een sterke boterzuurgeur heeft, kenmerkend voor het aroma van farinha d'água.

Er zijn globaal twee procedé's , die waarbij spontane fermentatie wordt toegepast; en die waarin een inoculum, al dan niet van eerdere fermentaties wordt gebruikt. Van deze laatste technieken bedienen de Indiaanse volkeren aan de oostkust van Brazilië door aan de gekookte cassave gekauwde cassave of zoete aardappel toe te voegen.

Verschillende klassieke technieken resulteren vanouds in verschillende eigenschappen, maar niet altijd, en - uitgaande van de reproductie van de eigenschappen van het gefermenteerde product - kan ook een andere weg bewandeld worden, met gebruikmaking van nieuwe technologie.

Het eenvoudigste procedé is dat waarbij de wortel slechts wordt ondergedompeld in water, zoals bij witte peper gebeurt, maar ook bij de bereiding van puba- en carimameel. Het water zorgt voor een anaërobe omgeving en bevordert de uitloging van suikers en andere voedingsstoffen. Het water wordt zodoende het medium waarin de fermentatie plaatsvindt. Hierbij speelt Bacillus spp. een prominente rol met een omzetting naar amylasen, pectinasen en cellulasen. Zij maken de zetmeelrijke kern van de wortels bovendien zachter, waardoor de cortex eenvoudiger verwijderd kan worden.

Bij deze directe fermentatie zorgen micro-organismen voor de verweking van de cassavewortels door de werking van verschillende amylolytische, pectinolytische en cellulolytische enzymen. De al dan niet geschilde wortels worden drie tot acht dagen, maar soms nog langer, geweekt, gedurende welke tijd enkele fermentatieprocessen plaatsvinden. Wanneer de wortels uit het water worden gehaald, kan de schil gemakkelijk verwijderd worden waarna de geweekte wortels geplet of geraspt worden. Het eindproduct werd vroeger boven open vuur, maar tegenwoordig veelkal in ovens gedroogd en heeft een karakteristieke en aangename smaak.

Het op deze wijze geproduceerde meel staat bekend als farinha d'agua of farinha puba. Sommige mensen geven de voorkeur aan de smaak van meel dat gemaakt is van licht gefermenteerde gele cassavewortels. Naast de standaardmaling is er ook extra fijn geel meel verkrijgbaar, carima genaamd, dat over het algemeen wordt gebruikt voor de bereiding van gebak.

Voor de fermentatie is het niet aan te bevelen de cortex te verwijderen, omdat deze zetmeel bevat dat in suikers en alcohol kan worden omgezet.

Bronvermelding update december 2021

Growth kinetics of Saccharomyces cerevisiae and tape yeast on the cassava pulp fermentation | Beni Hidayat et al 2020 J. Phys.: Conf. Ser. 1500 012058 Processing of Fermented Beverages and Foods | Academic library - ebrary.net Influence of fermentation on the quality of fermented cassava flour | Renan Campos Chisté Acta Amazonica 41(2):279-284 Dec 2010 Processing of cassava | FAO