top
Calciumhydroxide
Organische verbinding
Calciumhydroxide
Internationaal
GEBLUSTE KALK | CALCIUMHYDROXIDE

Calciumhydroxide (E526)

Calciumhydroxide Ca(OH)2 is beter bekend als 'gebluste kalk', een organische verbinding die wordt gevormd door aan calciumoxide water toe te voegen (te blussen).

E526 calciumhydroxide (kalkwater) onder meer gebruikt als zuurteregelaar in wjn, cacaoproducten, kaas, muskaatnoten, zoete diepvriesproducten, gedroogde vis.

De substantie die bij het blussen wordt gevormd wordt kalkmelk genoemd. Na filtering blijft een basische, doorzichtige oplossing over, die kalkwater wordt genoemd. Niet te verwarren met het Engelse 'lye water', natronloog. Natronloog wordt gebruikt als gootsteenontstopper.

In gedroogde vorm is calciumhydroxide een wit, geurloos, kristallijn poeder. Het lost moeilijk op in water, waardoor kalkwater slechts 0,2 mg calciumhydroxide per m3 bevat en slechts licht basisch is.

Gebluste kalk wordt in de vorm van kalkwater in de voedingsindustrie gebruikt als zuurteregelaar, in het raffinageproces van suikerbieten (carbonatatie), bij het ontkalken van water in bierbrouwerijen, bij het nixtamaliseren van granen, het maken van 1000-jarige eieren, en incidenteel als vervanger van bakpoeder. Een andere toepassing van kalkpoeder in deeg is brosse koek, bijvoorbeeld speculaas.

Vertaling gebluste kalk

engels
slake lime
frans
chaux éteinte
italiaans
calce spenta
spaans
cal
duits
löschkalk
thais
pūnk̄hāw ปูนขาว
hindi (india)
 
indonesisch
kapur sirih
vietnamees
vôi Ăn trầu loại trắng
chinees
shíhuī shuǐ 石灰水
 
 

Door een woud van Engelse termen

Vanwege het veelvuldig gebruik van Engelse termen in de literatuur (en recepten) geven we hier de meest voorkomende termen. Met food-grade wordt bedoeld dat niet alle producten onder de desbetreffende naam voor gebruik in voeding geschikt zijn:

  • Lime - calcium hydroxide, soda
  • Limestone - kalksteen, hoofdzakelijk calciumcarbonaat [non-food]
  • Limestone water - kalkwater, ook: sterk verdunde kalksteenpasta [food]
  • (Red) lime paste - kalksteenpasta, betelpasta [food]
  • Lye - natriumhydroxide (bijtende soda)
  • Slaked lime (pickling lime) - calcium hydroxide, gebluste kalk [food-grade]
  • Quick lime, burnt lime - calciumoxide [food-grade]
  • Soda lime - mengsel van hydroxiden en water [non-food]
  • Lime water - natronloog [non-food]

Verkrijgbaarheid

In gedroogde vorm (poeder) van het merk Rapindo (Indonesische keuken) en Cal Mexicana.

slotregel

Geschiedenis

Het gebruik van calciumhydroxide voor bouwdoeleinden dateert uit de tijd van de Egyptische pyramiden, 4.000 jaar geleden, maar eerder al -rond 7.200 voor Christus - werd het gebruikt voor het pleisteren van standbeelden in Jordanië.

De oudst bekende toepassingen van calciumhydroxide in voedsel is nixtamaliseren. De Inca's zouden de techniek al toepassen rond 1500 jaar voor Christus)

De Romeinen maakten als eersten op grote schaal kalk. Ze bouwden branderijen langs kusten en op plaatsen waar ze kalksteen en liefst ook brandstof vonden, zoals in het Duitse Iversheim, bij Keulen. Het is niet bekend tot wanneer deze in gebruik zijn geweest. In de 13e en veertiende verrezen overal in Europa kalkovens op plaatsen waar de grondstoffen beschikbaar waren: schelpen, kalksteen, turf, steenkool. In ons land stonden schelpkalkovens aan waterwegen en achter de duinen, in de nabijheid van veengebied. De kalkovens in Limburg draaiden op kalksteen en maakten gebruik van steenkool als brandstof. Deze Limburgse kalkovens kenden zelfs een bloeitijd in de Eerste wereldoorlog, toen er meer dan honderd ovens in gebruik waren, de meeste nieuw gebouwd.

Dergelijke kalkovens zijn niet meer in gebruik, kalk wordt gemaakt in moderne fabrieken en zelden nog van schelpen. In Azië worden schelpen nog wel gebruikt als grondstof, bijvoorbeeld in Indonesië, maar ook daar nemen moderne kalkfabrieken het stokje over.

slotregel

Gezondheidsaspecten

Calciumhydroxide is licht toxisch. Door (onbeschermde) aanraking kan ernstige huidirritatie optreden tot brandwoneden toe. Kan ook blindheid en longschade veroorzaken.

MedLineplus adviseert:

Mocht de substantie onverhoopt op de huid of in de ogen raken, spoel het dan onmiddellijk met vooral veel water weg. Bij een raar gevoel bij in ademen, helpt het door direct de buitenlucht op te zoeken. Bij aanhoudende klachten sowieso deskundige medische hulp in schakelen, ook in het geval van inslikken. Vraag altijd tijdig of het verstandig is om water (of melk) in te nemen of te braken.

slotregel

Bronvermelding update december 2020

Calcium hydroxide | Chemistry world

GEZONDHEID

Calcium hydroxide poisoning | MedLine Plus Calcium hydroxide | Foodinfo, University of Wageningen Alkalinity reduction with slaked lime | Braukaiser
slotregel