top
Samengestelde vrucht
Botanisch begrip
Schijnvrucht
 
Ananasvrucht - Ananas comosus

Samengestelde vruchten

Een samengestelde vrucht of verzamelvrucht is een vrucht die is ontstaan uit een cluster van verscheidene bloemen. Tijdens de vorming van de vruchten zijn de vruchtbeginsels van deze bloemen tot één geheel vergroeid.

Er zijn twee typen samengestelde vruchten: het vruchtverband (sorosis), dat is opgebouwd uit meerdere vergroeide vruchten, die elk uit één bloem in een bloeiwijze zoals een tros voortkomen, en de verzamelvrucht (syncarpium) dat bestaat uit met elkaar tot één vrucht vergroeide afzonderlijke bessen van één bloem.

Verzamelvrucht (syncarpium)

De verzamelvrucht ontstaat uit de vele vrije vruchtbladen van één bloem, die afzonderlijke vruchten vormen om op hun beurt te vergroeien tot één vruchtverband. In de schil herken je meestal duidelijk de segmenten waaruit de vrucht is opgebouwd, die ieder tot een vruchtblad behoren. Ook binnenin deze vruchten zijn de vruchtwanden van de afzonderlijke vruchten vaak nog te onderscheiden. Voorbeelden van verzamelvruchten zijn de verzamelde bessen (baccacetum):

Bij het vruchtverband kunnen behalve de vruchtbladeren ook de bloembodem, het bloembekleedsel en/of de bloeistengel bij de vruchtvorming betrokkenzijn, zoals bij de vijg, de ananas, de moerbei en de aardbei het geval is. Deze categorie samengestelde vruchten worden aangeduid met de term verzamelde acheenvruchten (polyachenium of achenecetum). De aardbei is het stereotype voorbeeld van zo'n vrucht, een conocarpus: een verdikte, vlezige bloembodem die een vrucht is geworden en waarop een groot aantal zaden zitten.

Dit type vrucht komt van zogenaamde apocarpe bloemen (Ranunculaceae en Rosaceae), dat zijn bloemen met onafhankelijke carpels die niet samengevoegd zijn en die die elk een eierstok vormen, de apocarpe eierstok. Het tegenovergestelde hiervan is de synocarpe bloem. Deze bevat meerdere met elkaar vergroeide carpels.

Ook pomes zijnplanten uit de familie van de Roscaeae en vormen samengestelde vruchten. Het grootste deel van de vrucht is gevormd door de bloembekleedselen, rond de feitelijke vrucht, het klokhuis. Dat is op zijn beurt een samengestelde kokervrucht (follicetum) .

Een afzonderlijke categorie samengestelde vruchten is die van verzamelde steenvuchten (drupecetum):

  • Rubaceae
    1. Braam (Rubus)
    2. Dauwbraam (Rubus caesius)
    3. Gewone braam (Rubus sect. Rubus)
    4. Framboos (Rubus idaeus)
    5. Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius)
    6. Steenbraam (Rubus saxatilis)
slotregel

Taalkundige aspecten

Er bestaan in veel talen uiteenlopende populaire benamingen voor de samengestelde vrucht, afhankelijk van het type, van de subcategorie.

Eén van die benamingen is die van meervoudige vrucht.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het is soms lastig om je weg te vinden. Misschien vooral omdat begrippen door elkaar gehusseld worden. Vandaar onze toevoegingen van de Latijnse term, waar mogelijk). Eén van die Latijnse begrippen is etaerio, afgeleid van het Franse étairion, van het Oudgrieks ἑταιρείᾱ (hetaireíā) dat vereniging betekent, en dat verklaart alles.

Benamingen in diverse talen

engels
aggregate fruit or etaerio
frans
fruit multiple ou étairion
italiaans
frutto aggregato o etaerio
spaans
frutoagregado o eterio
duits
sammelfrucht
arabisch
 
turks
 
hindi
 
indonesisch
 
japans
 
vietnamees
quả tụ hay etaerio
chinees
 
 
slotregel

Bronvermelding update september 2024