Koolraap lijkt op de rapen uit de Brassica rapa, behalve dat het vlees van de eetbare wortel (gezwollen stam) iets minder waterig is, een beetje milder van smaak is, en geel, hoewel er ook enkele rassen zijn met wit vruchtvlees (bijvoorbeeld de 'Merrick '). De smaak lijkt op die van koolrabi of radijs. De bladeren zijn blauw-groen en glad, in tegenstelling tot raapbladeren, die lichtgroen en behaard zijn. Koolraap wordt veel gegeten in Noord-europa, vooral in Scandinavië (daar heet hij rutabaga). Ze wordt gebakken, gepureerd, toegevoegd aan soepen en stoofschotels, of rauw gegeten.

Koolraap wordt aangevoerd van oktober tot maart, en is een echte wintergroente. Er zijn verschillende rassen en sommigen worden speciaal geteeld voor consumptie. Zo teelt men in Noord-Holland vooral de Runia, maar er zijn ook soorten met de naam ‘Hollandse roodkop’, ‘Friese Paarskop’ en ‘Gele Groenkop’. De namen verwijzen naar de kleur van het bovenste deel van de wortel. Deze groeit boven de grond uit en verkleurt daardoor. om per soort in verschillende kleuren. Koolraap is een grote knop met een ruwe schil.

BLAD- OF SNIJMOES

Raapstelen zijn de bladeren van verscheidene raapsoorten. Raapsteel van koolraap heet blad- of snijmoes, en een bekend soort is de Blauwe Groninger. Deze wordt vanaf het voorjaar, eind maart, tot in september buiten gezaaid en levert van de vroege zomer tot in het najaar oogsten. Snijmoes heeft een pittige koolsmaak, en je gebruikt er zowel het blad als de bladstelen van, zoals spinazie.

AANKOOP EN BEREIDING

De knol moet bij aankoop stevig aanvoelen. Rimpelige exemplaren laat je beter liggen, deze hebben een textuur als kurk. Koolraap kan rauw gegeten worden, maar wordt in de regel gekookt. Op websites worden door de bank genomen zeer ruime kooktijden opgegeven, uit vroeger tijden lijkt het wel. Onderstaande tijden zijn realistischer.
Stoomtijd is geënt op het gebruik van een stoomoven (geen hoge druk). Op Veggipedia staat voor stomen ruim 20 minuten geadviseerd. Dat leidt in de oven ontegenzeggelijk tot 'moes'.

BEREIDINGSTIJDEN (KOOKTIJDEN)

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Koolraap kun je meerdere weken bewaren op een koele, niet al te droge plaats, op een droge plaats bij 1° wel twee maanden. Je kunt hem invriezen als je hem van te voren 3 minuten hebt geblancheerd. In de vriezer is de koolraap ongeveer 3 maanden houdbaar.

De oorsprong van koolraap wordt gezocht in Noord-europa, in Scandinavië (Zweden in het bijzonder) en Rusland. De eerste gedrukte verwijzing is afkomstig van een Zwitsers botanicus, Gaspard Bauhin, uit 1620, die beschrijft dat de koolraap in het wild groeit in Zweden. Aan het einde van de 17e eeuw wordt koolraap geteeld in de koninklijke tuinen in Engeland en in Frankrijk.

Net als Engeland en Frankrijk kende men in Duitsland de koolraap al sinds de 17e eeuw. 'Koolraapwinter' (Steckrübenwinter) noemde men in Duitsland de winter van 1916-'17. Daar was brood al op rantsoen sedert 1915, en kwamen daar in de loop van 1916 rantsoeneringen van vlees, olie en vetten bij. Vlees was nauwelijks voorhanden, en doordat de aardappeloogst door de natte zomer hopeloos mislukt was, moest men het met uit bezet gebied geïporteerde koolraap doen.

De raap was impopulair ondanks de voedselschaarste. Gekscherend werd hij de "Hindenburg knolle" genoemd. De "Reichskartoffelstelle" die over de distributie ging, had aan het einde van de oorlog nog zulke gigantische voorraden koolraap, dat ze deze lieten drogen en vermalen tot poeder. Vermengd met aardappelmeel en bouillonblokjes werd dat mengsel als Vollkost (gezonde voeding) op de schappen gezet. Om andere voedingsmiddelen te mogen kopen, moest men er eerst een bepaalde hoeveelheid van afnemen.

Het contrast kan niet groter: Fransen zijn dol op koolraap, roemen deze om de zoete smaak en de vele bereidingsmogelijkheden. Alhoewel ook in Frankrijk ouderen de koolraap vooral herinneren als basisvoedsel uit de in hun geval Tweede wereldoorlog.

Taalkundige aspecten, etymologie

In het Engels noemt men de koolraap 'yellow turnip' om de koolraap te onderscheiden van de meiraap die men 'turnip' noemt. Net als in andere Engels sprekende gebieden gebruikt men vaak het woordt rutabaga, wat 'dikke wortel' betekent in een Zweeds dialect. Ook de Fransen gebruiken dit woord. De Zweden zelf noemen de koolraap kålrot.

Het 'raap' in de Nederlandse naam is verwarrend, omdat koolraap geen raap ('rapa') is maar een wortelknol. En het wordt nog verwarrender door het gebruik van het woord 'knolletjes' voor de frietjes of dobbelsteentjes van koolraap.

VERTALING KOOLRAAP