WATERMELOENRADIJS 心里美蘿蔔
De Chinese benaming xīnlǐměi luó bó of shinrimei duidt op de schoonheid van het rode hart van de wortel. Hoewel de shinrimei voor alle bereidingen geschikt is, is het zonde om hem te koken, want dat gaat ten kosten van zijn prachtige kleurenpalet.
De smaak is voor een radijsachtige verrassend zoet, vergelijkbaar met een Mexicaanse yam (jicama). Jongere exemplaren zijn scherper van smaak dan oudere exemplaren, en de zoetheid zit vooral in het hart. Een watermeloenradijs is 5-10 cm groot.
BEREIDING
Winterradijs smaakt iets scherper dan radijs, en wordt zowel rauw als gekookt (meestal geblancheerd of geroerbakt) gegeten.
Met Chinees nieuwjaar is de traditie om radijscake te maken, lo bak go, 蘿蔔糕, met worst, paddestoelen en gedroogde garnalen.
AANKOOP EN BEWAREN
De radijs moet stevig zijn, d.w.z. niet buigbaar of slap, en geen verkleuring hebben. Het beste bewaar je hem in een plastic zakje met gaatjes.
De radijs is dan een week houdbaar. Wanneer hij slap of glazig wordt is hij niet goed meer.
Oorsprong en verspreiding
De wilde soorten die in Oost-Azië de basis hebben gevormd voor de ontwikkeling van winterradijs en daikon, zijn soorten die zeer vermoedelijk afkomstig zijn van het Euraziatisch continent maar zich eerst hebben aangepast aan de groeiomstandigheden in Oost-Azië alvorens in cultuur gebracht te zijn.
Vier tot vijf eeuwen voor Christus verbouwden de Chinezen een bolle, zwarte radijs, vermoedelijk een rammenas. Het is één van de weinige zekerheden over de oorsprong van de radijzen.
Taalkundige aspecten, etymologie
De lúo bo is voor het eerst beschreven in de Er-ya, een encyclopedie uit het begin van de12eeeuw (Zhou-dynastie). Het woord wordt in alle dialecten door het hele land gebruikt voor - alle - vlezige wortels, zoals in hu lúo bo (wortel of peen).
VERTALING WATERMELOENRADIJS
QING LÚO BO
De qing lúo bo is beter bekend als de groene Chinese radijs. De kleur is groenig, jade-kleurig eigenlijk, naar het worteleinde toe wit kleurend. In de Chinese traditie wordt de radijs volgens een vast patroon gesneden. Hij wordt verticaal ingesneden tot het witte gedeelte, dat de - afhankelijk van de grootte - vier tot zes parten, elk 1 cm dik, bijeen houdt. Zo werd hij tijdens banketten gepresenteerd: de gastheer houdt de radijs bij het witte uiteinde en biedt zijn gasten de 'vrucht' aan om er een stuk van af te breken. Op deze oude wijze wordt groene radijs ook hedentendage als streetfood verkocht.
Omdat verse groene radijs vrij scherp van smaak kan zijn, laat men deze enige tijd rusten omdat de smaak daardoor plezieriger wordt.
Gezondheidsaspecten
Voedingswaarde, gezondheidsrisico's
Radijs is rijk aan kalium- en calciumzouten, vezels, pectine en vitamine C. De digestieve enzymen in rettich -diastase, amylase, en esterase- helpen complexe koolhydraten, vetten en eiwitten transformeren in gemakkelijker opneembare componenten. Om die reden serveren traditionele Japanse restaurants geraspte daikon (daikon oroshi) bij tempura, zodat de vetten beter verteerd worden, en bij rauwe vis om het eiwit beter te verteren. Geraspte daikon is dan ook een prachtig hulpmiddel voor mensen met een zwakke spijsvertering. Het is belangrijk om de daikonrasp onmiddellijk na het raspen te gebruiken. Binnen een half uur is bijna 50 procent van de enzymen verloren gegaan!
Slechts een paar druppels sojasaus en een eetlepel geraspte daikon helpen het lichaam op macro-biotische wijze oude dierlijke eiwitten en vetten te lozen. Daikon gekookt in een kombu-bouillon wordt gezien als een middel om te helpen het lichaam te ontdoen van overtollige zuivelproducten, aldus Mitoku, een producent van Japanse macrobiotische en organische producten.
De raphanus wordt genezende eigenschappen toegedicht door de aanwezigheid van glycosiden, unieke bacteriostatische eiwitstoffen. Dat zijn stoffen die de toename van bacterië remmen, dit in tegensteling tot bactericide stoffen, die bacteriën doden. Deze glycosiden zijn behave in raphanus (radijs, rammenas, daikon) en amoracia (mierikswortel) ook in allium (ui) aanwezig.
