Het Illiciumgeslacht, uit de familie van de bedektzadigen of Schisandraceae, bevat een veertigtal bomen en struiken. Alleen de Illicium vera draagt daarvan vruchten die voor consumptie geschikt zijn. De vruchten van alle andere anijsbomen (en -struiken) zijn zelfs giftig en niet geschikt voor consumptie, hoewel ze even aangenaam ruiken, met uitzondering van die van de Japanse steranijs, maar de vruchtjes van deze plant zijn klein en ruiken veel minder sterk dan de vruchtjes van de 'echte' steranijs.Bovendien is her hart van de bloem echte steranijs rood, en dat van de Japanse steranijs geel.

De echte anijsboom zoals de steranijsboom wordt genoemd, is een groenblijvende boom. Hij wordt zo'n 20 meter hoog en heeft glanzende, leerachtige bladeren. De boom groeit van nature in heuvelachtig gebied, tot een hoogte van 2100 meter. Hij bloeit in China twee maal per jaar en vormt vruchten van maart tot mei en van augustus tot oktober. De bloemen van de steranijs zijn dieprood, en hij vormt roodbruine kokervruchten. Deze zijn stervormig en bevatten elk acht of negen zaden. De vrucht heeft een doorsnede van circa 3,5 cm en bestaat uit één vruchtblad, met één naad, waardoor deze slechts aan één zijde open gaat.

Het vruchtblad van de steranijs is aromatischer dan de zaden, en wordt tezamen met de zaden tot anijspoeder vermalen. Door het hoge gehalte anethol heeft de vrucht een sterke, zoete anijssmaak. Gedroogde anijs bevat 70 ml etherische olie per kilogram; hiervan is 70-80% anethol. Gewone (spaanse) anijs bevat dezelfde olie, maar is niet verwant aan steranijs.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Verse steranijs is hier niet verkrijgbaar, gedroogde anijs is algemeen verkijgbaar, zowel in gemalen vorm als in de vorm van de gedroogde vrucht..

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Gedroogde anijs is goed houdbaar, mits bewaard in een gesloten (donkere) bus. De maximale bewaartijd is zo'n drie jaar.

Culinair gebruik en bereiding

De vruchten worden gemalen of in hun geheel gebruikt. In dat laatste geval worden ze na de bereiding verwijderd.

In gemalen vorm wordt steranijs onder meer verwerkt tot 5-kruidenpoeder (Chinees). Steranijs wordt gebruikt in Italiaanse likeuren zoals Galliano en Sambuca, in Absinth en in het Franse Pastis.

Halfrijpe zaden worden vooral gebruikt voor de inmaak van augurken en komkommers. Het jonge blad, dat doet denken aan dille, wordt in salades gebruikt om zijn heerlijke geur. Ook de wortel is eetbaar.

De oudste beschrijving van steranijs dateren staat in het door de kruidendokter Sūnsīmiǎo (581-682) geschreven medisch kruidenboek, tijdens de Tang dynastie. Hij plukte deze in Guangxi. Het is onduidelijk of de in het wild voor komende steranijsbomen in het Chinese Guangxi wild zijn of genaturaliseerd. Ook de voorouders zijn niet bekend.

Men schat dat de steranijs 1000 jaar geleden gecultiveerd is. Op dit moment is in China de imposante hoeveelheid van 23 miljoen hectare steranijs in cultuur, goed voor 1,25 miljoen ton gedroogde steranijs.

De steranijs is beschreven en benoemd in 1888 door Hooker, die het botanisch onderscheid aanbracht tusen giftige Japanse steranijs (Illicium anisatum) en de niet giftige Chinese. De Japanse steranijs bevat grote hoeveelheid van het sesquiterpeen anisatine, in de gewone steranijs ontbreekt deze giftige stof.

Taalkundige aspecten, etymologie

De botanische naam Illicium is ontleend aan het Latijn. Ilicere betekent allure en is een verwijzing naar de rijke smaak.

Vertaling steranijs