top
Ethiopische blauwe tarwe
Triticum aethiopicum
Ethiopische blauwe tarwe
 
ETHIOPISCHE BLAUWE TARWE | TRITICUM TURGIDUM CONVAR DICOCCUM

Ethiopische blauwe tarwe

Triticum turgidum convar dicoccum

Blauwe tarwe, ook wel Abesijnse of Ethiopische blauwe tarwe genoemd, is een tarwe van het emmer type, net als khorasan-tarwe of kamut. Wordt ook Triticum aethiopicum genoemd.

De Ethiopische blauwe tarwe is niet de enige paarse of blauwe tarwe, neem de Tsjechische skorpion. Er is ook een blauwe tarwe van Nederlandse bodem, die Utrechtse blauwe heet, en tot de negentiende eeuw in de omgeving van Utrecht verbouwd zou zijn geweest, deze is van een andere tarwesoort, Triticum aestivum.

De Ethiopische blauwe is een oude graansoort van het tetraploïde soort, met 28 chromosomen. Tot dit soort behoren oude tarwesoorten zoals khorasan en moderne variëteiten harde tarwe, de durums. Het is een vroege tarwesoort. De aren worden in nauwelijks drie maanden ruim een meter hoog, de zaadhoofden en de zaden zijn bruin-paars gekleurd. dat maakt deze tarwe butengewoon, want granen zijn in de regel geen bron van anthocyanen.

Het aroma is als dat van thee. Het blauwe (volkoren) meel wordt onder meer gebruikt als maaltijdgraan, en voor het maken van pasta en volkorenbrood. In Ethiopië maakt men er een lokale pasta van die cankita heet, gestoomd platbrood (kita of ambasha) en pap (atmit, genfo en kinche). Kinche wordt gemaakt van een grove, geroosterde fractie (gries).

Oorsprong en verspreiding

Men neemt aan dat de Ethiopische blauwe inheems is in Ethiopië, Eritrea, Jemen en Oman. Hrt is onduidelijk wanneer de tarwe gecultiveerd is, en waar.

Tegenwoordig wordt de Ethiopische blauwe in de Oude wereld alleen nog in Ethiopië en Eritrea verbouwd. Naar schatting is 7% van alle tarwe in deze regio van deze blauwe soort. Ze is heel populair in de Verenigde Staten, waar de tarwe rond de eeuwwisseling vanuit Ethiopië is geïntroduceerd.

In velerlei opzicht verloopt de ontwikkeling van deze tarwesoort, die in de VS Blue tinge wordt genoemd, langs dezelfde lijn als de herontdekking van de kamut, in 1949.

Taalkundige aspecten, etymologie

In Afrika heeft de tarwe diverse benamingen, onder meer 'aja' in het Amhaars, 'hyasssa' in Oromo en 'arras' in het Tigrigna. De Amerikaanse naam 'blue tinge' betekent blauwkleuring.

Bronvermelding update januari 2020

 Emmer wheat - an Ethiopian perspective | Melese, Bethlehem & Satheesh, Neela & Fanta, Solomon. (2019).20. pp 89-96.  Evolution of Triticum aethiopicum from the position of chromosome analysis | E.D. Badaeva, Russian Journal of Genetics, 2018, Vol. 54, No. 6, pp. 629–642. © Pleiades Publishing  Ethiopian Blue Tinge | Ancient agro  Determination of proximate composition and bioactive compounds of the Abyssinian purple wheat | H.H. Kassegn, Cogent Food & Agriculture 2018 4:1, DOI: 10.1080/23311932.2017.1421415
slotregel