Het is een eenjarig kruid, lid van de Composietenfamilie (Asteraceae , met glanzende, lichtgroene bladeren. De bladranden zijn licht gezaagd. De onderkant van het blad is voorzien van een aantal meercellige kliertjes, punctata genoemd, die een drop-aroma afgeven wanneer het blad scheurt. Deze oranjekleurige kliertjes bevinden zich ook op de stengels en de schutbladeren van de geel-oranje bloemen. De bloemen zijn klein, zo'n 10-20 mm.

De smaak van hucatay is uniek, mensen proeven er dragon, basilicum, zelfs zure appel in, maar hoe dan ook mint en koriander. Proefondervindelijk is een verhouding van 3 delen mint op 1 deel koriander een redelijke vervanging. Een broertje van de huacatay, het drop-afrikaantje (tagetes mircrantha) heeft een soortgelijke smaak.

VERKRIJGBAARHEID EN GEBRUIK

De bladeren worden als kruid gebruikt. Wanneer de bladeren in een stoofgerecht gebruikt worden, worden ze heel gelaten, en na de bereiding verwijderd.

Talloze merken leveren de huacataysaus kant-en-klaar in pot, onder meer het Nederlandse merk Verstegen, die ook gedroogde bladeren levert, in horecaverpakking. Daarnaast is er de combinatie van ají verde (amarillo) en huacatay (zie afbeelding).

De olie, gehaald uit alle delen van de plant, wordt onder meer in de parfumindustrie gebruikt, maar ook als smaakstof in levensmiddelen, waaronder cola.

Doordat de plant houdt van verstoorde grond, aardde hij gemakkelijk in andere gebieden, over de hele wereld. De Spaanse ontdekkingsreizigers brachten de plant naar Europa, Azi&eum;, Afrika (onder meer Madagascar) en India.

Voor de ontdekking van de Nieuwe Wereld gebruikte men de plant in Zuid-Amerika om er drankjes, thee van te maken en haar te gebruiken als kruid. Oude benamingen uit die periode zijn chinchilla, chiquilla en suico (Chili , Argentinië). De Spanjaarden gaven de plant de naam anisillo.

In Zuid-Afrika staat de tagetes minuta genoemd als te evalueren plant in het kader van de Rode lijst van beschermde wilde planten. Daarbij staan de namen waaronder de plant in Zuid-Afrika bekend is, die ik niemand wil onthouden. Hou je vast: Africander Bossie (a), Insangwana (z), Jeremane (ss), Kahki Weed (e), Kakiebos (a), Khakibos (a), Khakibush (e), Kleinafrikander (a), Kleinafrikaner (a), Langkakiebos (a), Marigold (e), Master John-henry (e), Mexican Marigold (e), Stinkbos (a), Stinking Roger (e), Stinkkhakibos (a), Tall Khaki Weed (e), Transvaalsekakiebos (a) en Unukani (z) (e=engels, a=afrikaans, z=zulu).

VERTALING HUACATAY

Beroemd is de (Peruaanse) Salsa huacatay, eigenlijk meer een pesto, gemaakt met huacatay en zachte schapenkaas. Deze saus wordt onder meer gebruikt in een aardappelgerecht dat ocopa heet, en een specialiteit is van Arequipa in het uiterste zuiden van Peru (Ocopa arequipeña).

Een ander voorbeeld van de toepassing van zwarte munt is het recept van gevulde cavia's uit Peru, in Andesstijl, opgediend met knoflook en aardappelen.