top
Couve galega
Brassica oleracea convar acephala
Couve galega
Zomaar zeven 'boerenkolen'
COUVE GALEGA | BRASSICA OLERACEA VAR COSTATA ©2020

Couve galega

Berza

De couve galega is een bladkool, een Portugees landras dat in veel vergelijkbaar is met de eveneens Portugese couve tronchuda, en ook wel berza wordt genoemd.

Beide kolen worden vanouds verbouwd in het noorden van Portugal en het aangrenzende Spaans Galicië en in gebieden waar de Portugezen en galiciërs in het verleden hun invloed deden gelden. De couve galega wordt ook wel de berza of versa genoemd, wat groene kool betekent.

Beide bladkolen groeien in rozetvorm op een ranke, maar sterke stengel of stronk. Net als de cavolo nero kan de kool blad voor blad geoogst worden (plukkool). De bladeren van de couve galega zijn groot en hebben een dikke, vlezige nerf. Het blad zelf is minder dik dan dat van de couve trinchuda. De plant wordt wel een meter hoog.

De couve galega heeft een rijke historie die terug voert tot halverwege de vijftiende eeuw. De lange geschiedenis heeft veel variaties op dit landras opgeleverd, ook qua bladvorm, onder meer de penca de Chaves, de Gloriá de Portugal, de couve Marciana en de couve do Algarve.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Culinair gebruik en bereiding

De bladeren zijn sappig en zoet. De nerven van volgroeid bladeren zijn erg vezelig en worden daarom niet gegeten. Verwijder ze, en rol de bladeren op, om ze fijn te kunnen snijden. Hoe fijner, hoe beter. Van jonge bladeren kunnen de nerven wel gegeten worden. Ook deze worden fijngesneden. Het jonge blad zelf kan rauw gegeten geworden.

Een beroemd gerecht van deze kool is 'caldo verde', een soep, en in feijoada.

slotregel

Oorsprong en verspreiding

De verbouw van de couve galega is in de vijftiende eeuw begonnen in de regio Minho, in het uiterste noordwesten van Portugal, ten noorden van Porto, op de grens met het huidige autonome Galicië. De streek is vernoemd naar de rivier die er de grens tussen Portugal en Spanje vormt.

De voorouder van de Galicische kool zou de Brassica cretica subsp nivea geweest kunnen zijn. De plant toont grote verwantschap met de Turks kara lahana.

Taalkundige aspecten, etymologie

De tronchuda kool heeft in het Portugees diverse benamingen, onder andere trochos en penca. Dat laatste betrekent in het Keltisch 'van de stronk gesneden'. Het woord tronchuda is afgeleid van het Portugese woord voor stronk: troncha

Benamingen in diverse talen

engels
portuguese kale, bedford kale
frans
chou à grosses côtes
italiaans
 
spaans
col portuguesa
duits
portugesischer brokkoli
arabisch
 
hindi (india)
 
indonesisch
 
japans
 
vietnamees
 
chinees
 
 
slotregel
]

Bronvermelding update oktober 2020

Numerical taxonomy of Portuguese Tronchuda cabbage and Galega kale landraces using morphological characters | João Silva Dias, June 1993Euphytica 69(1):51-68 DOI: 10.1007/BF00021725 Brassica oleracea costata - DC | Plants for a future Couve-Galega | European cooperative programme for plant genetic resources