il Fagiolo di Lamon della Vallata Bellunese IGP
De teelt is er al eeuwenoud. Onder de bescherming vallen vier ecotypes borlotto: canalino, calonega, spagnolo en spagnolit, alle beige-witte bonen met roodbruine tot bruine vlekken of stippen. Elk type heeft overigens een eigen vormkarakteristiek en een eigen patroon.
Hiervan is de Spagnolit de zeldzaamste en culinair meest uitzonderlijke soort. Hij is zo klein, en de schil zo dun, dat de laatste nauwelijks proefbaar aanwezig is. Het drooggewicht van de lamon-bonen varieert van 0,7 gram (de spanolit) tot 1,2 gram (de canalino).
De bonen wordt altijd op 3 mei ingezaaid, volgens oude liturgie de dag van de Kruisverheffing. Het land wordt bevloeid door druppelirrigatie. De oogst begint in de tweede helft van augustus en duurt tot eind september.
De teelt is Europees beschermd voorbehouden aan de regio's Lamon en Sovramonte, en heeft betrekking op de teelt van borlotti volgens traditionele methoden. De bedrijven zijn overwegend oude familiebedrijven. De bonen worden vaak nog geleid met behulp van hekwerken uit vurenhouten stokken.
Andere Italiaanse borlotto-variëteiten zijn de Borlotto di Saluggia, de Toscaanse Fagiolo borlotto di Maremma en de Ligurische Fagiolo borlotto di Mangia .
PEULVRUCHTEN KOKEN
Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van de bereiding van gedroogde bonen in zijn algemeen. Hierin staat alles wat u weten moet over het wel of niet weken van bonen, het waarom, over het koken en over het schuimen van bonen. Lees dit artikel beslist, het is ook van toepassing op borlotti. Eet ze nooit rauw.
De Lamonsoorten worden zowel vers (peulen en zaden) als gedroogd op de markt gebracht. Het leeuwendeel van de bonen wordt gepeld en gedroogd.
BEREIDINGSTIJD (KOOKTIJD)
VERKRIJGBAARHEID EN AANKOOP
Hoewel de Lamon-boon op zich zelf geen beschermde soort is, maar de teelt, worden deze bonen nergens anders verbouwd. De beschermde teelt is kleinschalig en relatief duur, door beperkjte mechanisatie-mogelijkheden.
HOUDBAARHEID, BEWAREN
De Saluggia is overwegend gedroogd te koop, en is vrijwel onbeperkt houdbaar. Voorkom echter om gedroogde bonen langer dan een jaar te bewaren, en reken erop dat de kooktijd van oudere bonen lkanger zal zijn dan van vers geoogste bonen.
Oorsprong en verspreiding
De eerste bonen waren afkomstig van het hof van Paus Clemens VII die monnik Giovan Pietro Van Fosse op droeg de luttele zaadjes die de paus als geschenk had ontvangen, op zijn land te zaaien en de opbrengst onder de bewoners te verdelen. Hioj bezat grond in Bolzani in Castionese, dichtbij Belluno.
De grond bleek er uitstekend geschikt voor, en de teelt verspreidde zich snel over de hele vallei van Feltre. De Lamonosi, de bewoners van Lamon, beschouwden de bonen als een geschenk van de voorzienigheid en implementeerden de boon in hun lokale keuken, waarin schapenvlees de boventoon voert.
Sedert de negentiger jaren van de vorige eeuw wordt in september in Lamon een festival ter ere van de bonenteelt gehouden, de Fiera del fagiolo di Lamon .
Gezondheidsaspecten
Voedingswaarde, gezondheidsrisico's
De voedingsstoffentabel is van dezelfde bron als (vrijwel) alle tabellen op de site. Opgemerkt moet worden dat de gegevens sterk af wijken van de opgave van de telers-organisatie, die verklaart dat de calorische waarde van de boon 278 Kcal bedraagt, en het fosforgehalte 464.
