Koolrabi
De kool wordt in Europa geoogst wanneer de verdikking de gewenste handelsmaat heeft. Die verschilt per soort, en per afzetgebied. In ons land zal het gemiddeld gewicht rond 150-200 gram liggen, elders worden ook koolrabi's verhandeld die kilo's wegen.
De kool kan rond of afgeplat zijn. De schil kan verscheidene kleuren hebben van bleekgroen, de meest voor komende, tot groen, rood en paars. De kleur van de koolrabi is niet van invloed op de smaak, die vergelijkbaar is met die van broccoli, maar iets zoeter. De schil is - net als de bladeren - voorzien van een waslaag en bestaat uit twee vezelrijke lagen, die normaliter niet gegeten worden.
Vanuit de knol ontspruiten de bladeren van de kool. Doordat de kool al vroeg geoogst wordt (binnen twee maanden na het inzaaien), zijn deze bladeren slecht ontwikkeld. In India (Kashmir) wordt een soort verbouwd met een smalle knol en veel bladeren, deze is daar heel populair.
Koolrabi lijkt een kool die gemaakt is voor het gematigd klimaat van Noord-Europa, maar gedijt uitstekend in hogere gebieden in de subtropen en tropen. De plant is zeer vorstbestendig.De koolrabi-plant wordt gemiddeld 50 cm hoog, wanneer hij volgroeid is. De bladeren zijn dan 20-28 cm lang en 14-16 cm breed.
VERKRIJGBAARHEID
Koolrabi is weliswaar een voorjaarsgroente, maar van april tot oktober verkrijgbaar. Het topseizoen van eigen bodem is van april tot juni. Koop koolrabi alleen wanneer de bladeren er fris uit zien.
Houdbaarheid (bewaaradvies)
Koolrabi heeft een waxy schil die haar behoedt voor uitdroging. Toch is de kool gevoelig voor uitdroging, en helpt het wanneer de bladeren verwijderd worden. Doe de kool in een plastic zak of wikkel hem in een bevochtigde doek in de koelkast. Een goed verse koolrabi is dan hoogstens twee weken houdbaar.
Koolrabi kan ingevroren worden. Schil de kool en snijd haar in blokjes, en vries deze in na ze kort geblancheerd te hebben.
Culinair gebruik en bereiding
Koolrabi kan rauw gegeten worden. Was ze altijd goed. Tenzij de schil dun is, en niet verhout, wordt de koolrabi geschild. Ook de bladeren zijn eetbaar, ze zijn even voedzaam als de knol. Ze kunnen gebruikt worden in plaats van snijkool.
Onderstaande beredingstijden zijn een leidraad. Om koolravi te roosteren, kook je ze eerst 5-6 minuten voor, en rooster je ze daarna bij 200 ° in de oven, best lang. Hoe lang je ze moet wokken hangt mede af van hoe fijn de koolrabi gesneden is, en of je de kool na het op hoge temperatuur bakken afblust.
BEREIDINGSTIJDEN (KOOKTIJDEN)
Oorsprong en verspreiding
De oudste beschijving van koolrabi is van de hand van Dioskorides. Hij adviseert er een moes vante maken tegen jicht bevroren voeten. Vermoedelijk beschrijft hij de mergkoolBrassica oleracea convar. acephala var. medullosa), waarvan de stengels en de jonge bladeren gegeten kunnen worden.
Plinius beschrijft eveneens een koolrabi-achtige kool, de Pompeïsche kool, wat een tamelijk slanke kool zou zijn, met een verdikking tussen de bladeren, die wijd uiteen staan en eveneens slank zijn. Theopratus beschreef een knol die eveneens op de koolrabi leek, de Corinthische rettich (Raphanus gongylodes), met een bovengrondse knol en een donkerrode schil. In veel 18e eeuwse teksten wordt steeds deze vormverwantschap benadrukt.
Gaat het hier om de koolrabi, en is dus het waar dat Romeinse soldaten de koolrabi op hun tochten over de Alpen naar het noorden van Europa hebben meegenomen en verspreid?
In de Middeleeuwen werd koolrabi in ieder geval in de tuinen van keizerlijke landgoederen en kloosters verbouwd. Koolrabi is opgenomen in de Capitulare de villis, waarin deze 'ravacaulos' wordt genoemd. De Capitulare de villis is een verordening uit een reeks capitularie die hij schreef, en die behoort tot de pre-800 capitularies, daterend van rond het jaar 795. Karel de Grote schrijft hierin voor hoe de keizerlijke landgoederen moeten worden ingericht, gebruikt en beheerd.
Azië is tot nu toe nauwelijks belicht. In Perzië is koolrabi, kalam, basisvoedsel. In India ook, vooral in Kashmir, waar koolrabi monj heet, en waar een smal type koolrabi wordt verbouwd. Koolrabi is een klassieker in veel Joodse keukens, van Perzië tot Marokko en in veel landen in Oost-Europa, Oekraïne en Rusland, in stoofschotels, latkes, tajines en soepen.
De gedachte dat koolrabi alleen maar Duits zou zijn, is alleen hierom al vreemd. De aanwezigheid van koolrabi, op zijn Duits kohlrabi, is pas vanaf de 18e gedocumenteerd. Toch is in veel talen juist de Duitse benaming geleend. De koolsoort is heel gewild bij onze oosterburen, die de kool op grote schaal verbouwen.
Taalkundige aspecten, etymologie
Het woord koolrabi is ontleend van het Duitse kohlrabi, dat koolraapje betekent.
VERTALING KOOLRABI
Gezondheidsaspecten
Voedingswaarde, gezondheidsrisico's
Polyfenolen zijn bioactieve stoffen waaraan gezondheidsbevorderende eigenschappen worden toegeschreven. Dankzij hun rol als antioxidanten worden zij vooral genoemd in het kader van de preventie van kanker en cardiovasculaire aandoeningen. Als gevolg van allerlei omzettingsprocessen komen in het lichaam zogenaamde ‘vrije radicalen’ vrij. Vrije radicalen kunnen schade aanbrengen aan een cel en spelen een belangrijke rol in het verouderingsproces. Antioxidanten maken deze vrije radicalen onschadelijk.
